Ulica:

Palmiry

Intro:

Palmiry to wieś nieopodal Warszawy, która zyskała smutną sławę jednego z najbardziej znanych w Polsce miejsc zbrodni hitlerowskich. Miały tu miejsce tajne egzekucje, trwające od grudnia 1939 roku do lipca 1941 roku, podczas których rozstrzelano 1757 osób.

Opis:

Celem Niemców było wymordowanie osób, które mogły stanąć na czele Polski Podziemnej i dlatego ofiarami byli głównie przedstawiciele inteligencji. Skazańców przywożono tu z więzień warszawskich, głównie z Pawiaka, i rozstrzeliwano nad uprzednio przygotowanymi zbiorowymi mogiłami. Miejsce kaźni zamaskowano sadząc las, aby zbrodnie nigdy nie wyszły na światło dzienne. Informacje o nich zostały jednak ujawnione głównie dzięki leśnikom. W 1946 roku zwłoki ofiar zostały ekshumowane lecz spośród blisko 2000 ofiar egzekucji rozpoznano zaledwie 400 osób.

Od 1948 roku istnieje tu cmentarz-mauzoleum. Wśród mogił znanych warszawiaków odnajdziemy tu m.in. grób Janusza Kusocińskiego, złotego medalisty Olimpiady w Los Angeles z 1932 roku, Macieja Rataja, marszałka Sejmu RP oraz Mieczysława Niedziałkowskiego, posła.

Teren Muzeum obejmuje zarówno cmentarz, jak i multimedialną ekspozycję mieszczącą się w surowym, modernistycznym budynku. Przez jego przeszklone ściany widać cmentarz a sosny umieszczone w czterech szklanych tubach upamiętniają miejsca egzekucji. Całość wzbogaca specjalne oświetlenie i animacje dźwiękowe. Wśród eksponatów znajduje się lista nazwisk pomordowanych, spisy egzekucji z podanymi datami i liczbami ofiar, fotografie i pamiątki związane z ich życiem prywatnym i zawodowym.

Ideą koncepcji jest wydzielenie z otaczającego cmentarz sosnowo-brzozowego lasu przestrzeni muzealnej za pomocą najprostszych elementów architektonicznych, przy jak najmniejszej ingerencji w otoczenie. Obiekt muzeum to fragment kampinoskiego lasu wygrodzony szklanymi i stalowymi ścianami i przykryty zielonym dachem. Przestrzeń ekspozycyjna pośród drzew – niemych świadków tragedii sprzed lat. Projektowany obiekt wpasowuje się pomiędzy istniejące drzewa, dopełnia bliską relację z otoczeniem wprowadzając zieleń do wnętrza budynku, do doświetlających ekspozycję patiów.

Prostokątna część ekspozycyjna wydzielona została z trzech stron rzeźbiarsko potraktowaną ścianą pokrytą stalą typu korten. Tylko w stronę nekropolii cześć ekspozycyjna otwiera się szerokim przeszkleniem, kierującym wzrok zwiedzającego w stronę trzech białych krzyży na krańcu założenia. Pośród przestrzeni wystawy, w szklanych patiach rosną sosny. Patia doświetlają przestrzeń wystawową, wydzielając jednocześnie poszczególne części ekspozycji i organizując kierunek jej zwiedzania.

Kontakt wzrokowy odwiedzających muzeum z lasem i cmentarzem nie pozwala zapomnieć o kontekście palmirskiej tragedii.

Obiekt Muzeum został wielokrotnie nagradzany:

• Nagroda Główna Grand Prix Leonardo 2011 za realizację obiektu, przyznana podczas Biennale Młodych Architektów w Mińsku pod patronatem UIA. W konkursie zaprezentowano 368 projektów autorstwa 272 uczestników z 22 krajów Europy i Azji;
• Best Public Service Architecture in Poland 2011.
   Organizator: European Property Awards in association with Bloomberg Television;
• Wyróżnienie w konkursie Polski Cement w Architekturze na najlepszą realizację architektoniczną z użyciem technologii żelbetowej w 2011 r. organizator: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP oraz Stowarzyszenie Producentów Cementu;
• Nominacja obiektu do  Nagrody Roku Stowarzyszenia Architektów Polskich 2011;
   Nominacja do Europejskiej Nagrody im. Miesa van der Rohe 2013 organizator: Fundacja Miesa van der Rohe, Komisja Europejska, Parlament Europejski oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP.

Źródło: http://www.warsawtour.pl/zabytki-i-inne-atrakcje/muzeum-miejsce-pami-ci-palmiry-4020.html; www.wxca.pl

Autorem projektu Muzeum jest Pracownia Architektoniczna WXCA.

Powrót