Ulica: Cedrowa

80 - 126 Gdańsk

Intro:

Cmentarz ten czynny był w latach ok. 1648 - 1961. Na nim pochowani zostali m.in. polscy żołnierze polegli w czasie walk o Gdańsk w 1807 r., wśród nich ppłk. Antoni Parys, dowódca 3. batalionu 10 Pułku Piechoty Księstwa Warszawskiego.

Opis:

Pierwsza wzmianka o świątyni w podgdańskiej wsi Ujeścisko pochodzi z 6 grudnia 1647 roku, kiedy to Rada Miasta Gdańska wydała zgodę na jej budowę. W tamtym czasie teren ten należał do parafii ewangelickiej świętej Katarzyny, a wybudowanie w roku 1663 kościoła pozwoliło na odłączenie się od niej i powstanie nowej parafii, obejmującej poza Ujeściskiem również Migowo, Szadółki, Maćkowy, Łostowice, Krzyżowniki, Trzy Lipy, Emaus, Jankowo i Zakoniczyn.

Podczas walk w marcu 1945 hitlerowcy umieścili we wnętrzu kościoła pojazd pancerny, w efekcie czego budynek został zniszczony salwą artyleryjską atakujących oddziałów sowieckich. Świątyni po wojnie nie odbudowano, a do dziś zachowała się jedynie plebania, pochodząca z 1867 roku (obecnie przychodnia zdrowia).

Po II wojnie światowej nie zabezpieczono również terenu cmentarza, założonego po zachodniej stronie kościoła, wskutek czego został on całkowicie zdewastowany. Przez długie lata teren ten porastający chwastami służył za dzikie wysypisko śmieci. Przy okazji budowy odcinka trasy W-Z Łostowicka - Jabłoniowa oraz nowego odcinka ulicy Cedrowej, będącego dojazdem do bramy cmentarza Łostowickiego, wykarczowano chaszcze, porastające teren rozciągający się na zachód od przychodni zdrowia przy ulicy Warszawskiej. W ten sposób, z jednej strony odkryto na nowo stary przykościelny cmentarz parafii Ujeścisko, z drugiej zaś strony duża część cmentarza została zniszczona na skutek poprowadzenia chodnika oraz kanalizacji. W 2002 roku resztki połamanych płyt nagrobnych umieszczono na pomniku - Cmentarzu Nieistniejących Cmentarzy przy ulicy 3 maja. Dziś przy ulicy Cedrowej widać pozostałości cmentarza - kilkanaście leżących bezładnie ruin kamiennych grobów, tak zwane drzewa życia oraz fundamenty krypty. W 2006 roku jedyną zachowaną w całości płytę nagrobną (pochówek w latach 1831 oraz 1861) przeniesiono do Lapidarium na dawnym cmentarzu św. Mikołaja i Kaplicy Królewskiej.

Na Cedrowej spoczywa między innymi pułkownik Parys, o którym możemy przeczytać (cytat z serwisu bryk.pl):

Na skutek drugiego rozbioru ziem polskich, w roku 1793, Gdańsk stał się własnością Prus. Niemniej jednak, już w dobie napoleońskiej, na Westerplatte znowu toczyły się walki. W marcu roku 1807 Francuzi (wraz z polskimi pułkami) przystąpili do oblężenia Gdańska. Biernymi nie pozostali także Rosjanie, wspierający Prusaków, którzy dokonali desantu swoich żołnierzy nieopodal Westerplatte oraz Wisłoujścia. Wojska rosyjskie udało się Francuzom, a przede wszystkim Polakom, z powodzeniem odeprzeć. Stawiając czoła wojskom rosyjskim oraz pruskim, w okolicach Westerplatte oraz Wisłoujścia, Polacy ponieśli bardzo namacalne stary tak w ludziach, jak i w amunicji. W walce, śmierć poniósł między innymi podpułkownik Antoni Parys. Jego śmierć współtowarzysze boju uczcili, usypanym kopcem, a pisarz Aleksander Sapieha słowami: "(...) może kiedyś Polak przywrócony do dawnego bytu, obstąpiony swoją rodziną, wskazywać jej będzie ten grobowiec jako ślad zasług naszych i naukę jak wiele kosztuje odrodzenie się upadłego Narodu.

Źródło: www.buczkowski.net.pl, www.wikipedia.pl.

Powrót