Ulica: Szeroka 40

Kraków

Intro:

Stary cmentarz żydowski, nazywany Cmentarzem Remuh w Krakowie jest najstarszym cmentarzem żydowskim w Krakowie i jednym z najstarszych w Europie. Kirkut, znajdujący się na krakowskim Kazimierzu, w czworoboku ulic Szerokiej, Miodowej, Jakuba oraz Ciemnej, powstał w 1535 roku. Na teren cmentarza żydowskiego można wejść z wewnętrznego placu przed synagogą Remu.

Opis:

Nazwa kirkutu pochodzi od Mojżesza Isserlesa, którego nazywano Remuh. Ojciec Remuha uzyskał zgodę na budowę synagogi, która miała być podarunkiem dla syna. Remuh był rabinem, a także rektorem krakowskiej jesziwy. Ponadto, był wybitnym kodyfikatorem prawa aszkenazyjskiego, a jego kodeks rytualny "Mappa" jest do dziś stosowany przez ortodoksyjnych Żydów na całym świecie.

Wchodząc na teren cmentarza żydowskiego w Krakowie, nad bramą zobaczymy napis w języku hebrajskim, który głosi: Stary cmentarz, miejsce spoczynku gaonów, założony kosztem kahału w roku 5311 (tzn. w 1552 roku ery chrześcijańskiej).

Teren pod budowę cmentarza żydowskiego Remuh został kupiony w 1533 roku. Jednak pierwsze pogrzeby na kirkucie odbyły się dopiero w 1551 roku. Wtedy to na cmentarzu, mieszczącym się przy ulicy Szerokiej zabrakło miejsc na pochówek 220 zmarłych. Oficjalne otwarcie cmentarza żydowskiego nastąpiło w 1552 roku - wtedy też zostały postawione pierwsze macewy. W XVI wieku teren kirkutu był naprawdę niewielki, jednak z czasem i w miarę potrzeb powiększano go. Ostatecznie, cmentarz żydowski osiągnął wielkość 4,5 ha.

W 1800 roku, w wyniku rozkazów władz austriackich cmentarz żydowski Remuh został zamknięty (podobnie jak wiele innych starych cmentarzy krakowskich, położonych w centrum miasta). Jednak do połowy XIX wieku na kirkucie odbywały się pogrzeby.

Kiedy oficjalnie zamknięto cmentarz żydowski, ten szybko zaczął ulegać zniszczeniu. Na początku XX wieku gmina żydowska, badacze kultury żydowskiej, a także artyści rozpoczęli restaurację cmentarza. Na terenie kirkutu prowadzono prace konserwatorskie, a także odnowiono część macew.

Podczas II wojny światowej cmentarz żydowski w Krakowie został zdewastowany przez władze niemieckie. Hitlerowcy zniszczyli większość nagrobków - ocalało około 20 macew, w tym macewa rabina Mojżesza Isserlesa. Trudno w to uwierzyć, ale przez pewien czas cmentarz służył jako ... wysypisko śmieci.

W 1959 roku na terenie cmentarza żydowskiego Remuh przeprowadzono badania archeologiczne, podczas których odnaleziono kilkaset kamiennych macew, siedemset stel nagrobnych oraz sarkofagów. Stele i sarkofagi, które zachowały się w dobrym stanie, zostały ponownie ustawione. Z rozbitych fragmentów, które nie nadawały się już do odbudowania, utworzono 20 - metrową mozaikę na wewnętrznej stronie muru cmentarnego, tworząc tzw. Ścianę Płaczu.

W 1988 roku, dzięki wsparciu Wydziału Ochrony Zabytków Urzędu Miasta Krakowa, przeprowadzono prace konserwatorskie cmentarza żydowskiego Remuh w Krakowie.

Naukowcy twierdzą, że najstarszą częścią cmentarza Remuh jest skwer, znajdujący się w północnej części ulicy Szerokiej, przed synagogą. Do czasu rozpoczęcia II wojny światowej, część ta była ogrodzona wysokim murem. Obecnie, teren ten ogrodzony jest niskim, metalowym płotkiem w kształcie menor. Znajdziemy tam głaz z tablicą, upamiętniającą 65000 mieszkańców Krakowa oraz okolic, pochodzenia żydowskiego, którzy zostali zamordowani przez Niemców w czasie II wojny światowej.

Źródło: www. krakow.pl, www.kirkuty.xip.pl, www.krakow.travel.pl, www.wikipedia.pl,

Fot. aut. Zygmunt Put (Zetpe0202), udostępnione na www.wikipedia.pl 11.01.2012 na licencji Creative Commons.

Powrót