Śmierć, zwłaszcza osoby bliskiej, każdy z nas postrzega jako niezwykle dramatyczne zdarzenie. Tymczasem w świetle praw biologii śmierć, czy raczej umieranie, jest procesem rozciągniętym w czasie.

Sati to hinduski zwyczaj palenia żony wraz ze zwłokami męża. Kobiety poddające się sati okazywały w ten sposób dowody miłości i wierności wobec zmarłego małżonka. Decyzja o śmierci teoretycznie należała to samej kobiety jednak w praktyce niejednokrotnie zmuszano ją do skoku w ogień.

Śmierć jest przykrym wydarzeniem, które żałobnikom może choć trochę osłodzić udany pogrzeb. Pochówki przeprowadzane ze staropolską pompą dawały dużo radości nawet nieboszczykom.

Niezmiernie imponująco wyglądały trzy pogrzeby w siedemnastowiecznym Krakowie: w 1633 roku Zygmunta III i Konstancji Austriaczki, w 1649 Władysława IV i w roku 1676 Jana Kazimierza i Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Tym pochówkom poświęcimy szczególną uwagę, pokazując artystyczną i scenograficzną koncepcję całej ceremonii.

W Wielkanoc, 1 kwietnia roku 1548, na zamku krakowskim zakończył długi i pracowity żywot król Zygmunt I Stary. Po obmyciu wodą, winem, octem i solą, zabalsamowaniu, wreszcie ubraniu w strój koronacyjny, ciało złożono na łożu paradnym i wystawiono w komnacie zamkowej.

Gdy we Francji umierał monarcha, lud natychmiast wiwatował na cześć nowego władcy, którym zgodnie z prawem zostawał delfin. Wykrzykiwano słowa: Le roi est mort, vive le roi (fr. Umarł król, niech żyje król). Jakże inaczej wyglądało to w Polsce.

Miejsca, na których grzebano ciała zmarłych były różnie nazywane w języku polskim - cmyntarz, smyntarz, smętarz, kierchow. Ostatecznie przyjęła się nazwa cmentarz, jako polski odpowiednik łacińskiego coementerium, oznaczającego miejsce snu lub odpoczynku.

Umrzesz, bo się urodziłeś - w zachodniej kulturze nie ma miejsca na tę prawdę. Nijak nie pasuje do cudownych kremów likwidujących zmarszczki, kultu młodości, obowiązku pozytywnego myślenia albo raz po raz ogłaszanych odkryć, co należy robić, a czego nie robić, by długo żyć. Po co? O to niewielu już pyta.

Zwykły pogrzeb na cmentarzu i zakopanie trumny kilka metrów pod ziemią jest już niemodne. W pobliżu Florydy otworzono nowy, podwodny cmentarz na rafie koralowej. To część nowego trendu – pochówek poza tradycyjnym cmentarzem. Po śmierci można teraz odwiedzić zarówno przestrzeń kosmiczną, jak i dno oceanu.

Małgorzata Mandryk – znana w całej Polsce instruktorka jazdy, założycielka Babskiej Szkoły Jazdy w Gliwicach nie żyje. Zmarła w poniedziałek, 21 listopada 2011 roku. Pogrzeb odbędzie się w sobotę, 26 listopada.