Środa 04.09.2013, godz. 12:16Fiskus domaga się podatku od pogrzebów

Pogrzeb służy pojedynczym wiernym, a nie całej wspólnocie. Dlatego nie jest zwolniony z podatku od towarów i usług – twierdzi dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi.

Większość usług świadczonych przez Kościół katolicki i inne związki wyznaniowe na rzecz swoich wiernych nie podlega podatkowi od towarów i usług. Artykuł 43 ust. 1 pkt 31 lit. a ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) przewiduje, że wolne od tej daniny są realizowane przez Kościoły usługi, o których mowa w szczególnych przepisach, oraz ściśle z nimi związana dostawa towarów. Warunkiem jest, aby były one wykonywane w interesie zbiorowym swoich członków, a także na ich rzecz w zamian za składki, których wysokość wynika z przepisów statutowych. Ponadto ani Kościoły, ani związki wyznaniowe nie mogą być nastawione na osiąganie zysków, a zwolnienie nie może spowodować naruszenia warunków konkurencji. Nie oznacza to jednak, że fiskus pozwala na zastosowanie takiego przywileju dla wszystkich usług.

Usługi cmentarne

W interpretacji z 29 lipca 2013 r. (nr IPTPP1/443-48/11-6/13/S/MH) łódzka izba skarbowa potwierdziła, że kościelnym osobom prawnym wcale nie jest łatwo skorzystać z opisanej preferencji podatkowej.

Łódzka kuria zapytała ją, czy usługi zarządzania cmentarzem wyznaniowym (w tym odprawianie liturgii pogrzebowej) są wolne od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 31 ustawy. Zdaniem kurii tak właśnie jest, gdyż jest ona właściwą strukturą Kościoła katolickiego, który korzysta z autonomii zgodnie z konkordatem między Polską a Watykanem (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 51, poz. 318) i prowadzi odpłatną działalność statutową zgodną z prawem kanonicznym. Ponadto świadczy te usługi w interesie zbiorowym swoich członków, nie działa dla zysku, jej działalność nie pogarsza konkurencji w branży, a ofiary pobierane od wiernych mają taki sam charakter jak składki, o których mówi przepis.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi był odmiennego zdania. Według niego usługi pogrzebowe świadczone przez kurię nie mogą być zwolnione z VAT na podstawie tego przepisu, gdyż służą pojedynczym wiernym, a nie zbiorowości, są też świadczone za ofiary, które nie mają charakteru przymusowej składki, a poza tym takie zwolnienie pogarszałoby warunki konkurencji.

Resort wstrzemięźliwy

Ministerstwo Finansów na temat opodatkowania usług kościelnych wypowiada się dość lakonicznie.

Już w 2011 r. pytała o to posłanka Krystyna Łybacka (SLD) w interpelacji nr 21285. Wskazała wtedy, że parafie, które nie są przedsiębiorcami, mogą korzystać ze zwolnienia od daniny za usługi pogrzebowe, a te prowadzące działalność gospodarczą płacą ją według stawki 8 proc.

Wiceminister finansów Maciej Grabowski odpowiedział jej wówczas, że obowiązek płacenia podatku przy świadczeniu usług pogrzebowych nie zależy od statusu podmiotu, a kościelne osoby prawne mogą skorzystać ze zwolnienia w art. 43 ust. 1 pkt 31 lit. a ustawy o VAT, jeśli spełnią wskazane tam warunki. Oznacza to, że nie wszystkie usługi Kościołów i związków wyznaniowych są zwolnione z VAT, ale tylko te świadczone ogółowi wiernych w miejscach przeznaczonych do praktyk religijnych.

Zapytane teraz przez DGP ministerstwo potwierdziło, że warunki we wspomnianym przepisie obowiązują łącznie. Niespełnienie chociażby jednego z nich wyklucza możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego.

Resort przypomniał też, że kościelne osoby prawne nie płacą daniny, jeśli wartość dokonywanej przez nie rocznej sprzedaży nie przekracza limitu 150 tys. zł.

Ministerstwo nie wypowiedziało się wiążąco na temat VAT od opłat za pogrzeby czy śluby, zastrzegając, że mogą tu wystąpić różne stany faktyczne i każdy z nich może być inaczej oceniony w interpretacjach indywidualnych.

Relacje Kościoła z wiernymi to nie to samo, co usługa firmy

Artykuł 43 ust. 1 pkt 31 ustawy o podatku od towarów i usług posługuje się pojęciami nieostrymi i niezdefiniowanymi. Jednym z nich jest ustalenie, czy w danym przypadku usługa jest realizowana w zakresie interesu zbiorowego. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że usługi liturgii pogrzebu i związane z nimi inne czynności nie są świadczone w interesie zbiorowym i jako takie nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania. Przepis, na który powoływała się kuria, nie jest odpowiedni do tej sytuacji. Czynności wykonywane przez Kościół, związane przykładowo z liturgią pogrzebu, sakramentem chrztu czy małżeństwa, powinny być uznane za w ogóle niepodlegające opodatkowaniu VAT. Relacje pomiędzy Kościołem a wiernymi nie są tożsame z relacjami występującymi pomiędzy przedsiębiorcą (usługodawcą) a klientem (usługobiorcą), a ich istnienie stanowi podstawę, aby można było mówić o konsekwencjach w VAT. Kościół funkcjonuje nie na podstawie statutu, lecz prawa kanonicznego.