Irena Anders była znaną polską artystką rewiową, pieśniarką, aktorką, a także działaczką polonijną w Wielkiej Brytanii.

Irena Anders urodziła się 12 maja 1920 roku w Bruntalu na terenie Śląska Czeskiego, jako Iryna Jarosiewicz. Kiedy miała sześc lat, przeprowadziła się z rodzicami do Lwowa. Była wychowywana w rodzinie, gdzie muzyka była na porządku dziennym. W wywiadzie dla polskiego tygodnika w Wielkiej Brytanii „Cooltura – Polish Weekly magazine” opowiadała:

Wychowałam się we Lwowie w rodzinie kultywującej tradycje artystyczne. Moja matka znakomicie grała na fortepianie, wujek był muzykiem, no i oczywiście ja przesiąkłam tą atmosferą uwielbienia dla sztuki. Wcześnie zaczęłam naukę śpiewu i gry na pianinie, którą potem kontynuowałam w konserwatorium czyli we Lwowskim Instytucie Muzyki.

Studiowała naukę śpiewu i gry na fortepianie w Polskim Towarzystwie Muzycznym we Lwowie. Niestety, kiedy wybuchła II wojna światowa, zmuszona była przerwać studia. Została wywieziona do ZSRR, na terenie którego, wraz z zespołem muzycznym Henryka Warsa brała udział w wielu koncertach. Sama artystka tak wspominała ten okres (cytat z tego samego wywiadu):

W roku 1940 znakomici artyści i muzycy uciekali masowo przed Niemcami i znaleźli się we Lwowie, w potrzasku bolszewickiego wroga. Ale Rosjanie mieli wtedy jeszcze jako taki respekt dla sztuki i obchodzili się z artystami-uciekinierami dość tolerancyjnie. Legitymacja artysty ratowała życie. Artystów rewiowych, do których należałam, podzielono na cztery zespoły, które miały jeździć po całej Rosji od Odessy aż po Syberię, żeby, jak nam to powiedziano, "propagować polską sztukę". W czasie tych występów zrodził się pseudonim artystyczny Renata Bogdańska. Przez jedenaście miesięcy jeździłam z grupą znakomitego kompozytora Henryka Warsa, "propagując sztukę”.

Działalność artystyczną Irena Anders kontynuowała w zespole „Polska Parada”, z którym występowała m.in. przed żołnierzami 2. Korpusu Polskiego. W miejscowości Tockoje, wspólnie z grupą artystów przyłączyła się do tego oddziału żołnierzy. Tam też poznała swojego przyszłego męża, generała Władysława Andersa. Z armią Andersa przeszła szlak bojowy, począwszy od Tockoje, Buzułuku, następnie przez Iran, Irak, Palestynę, Egipt i Włochy. Przed szturmem na Monte Cassino śpiewała żołnierzom, aby dodać im otuchy i odwagi. Po zakończeniu bitwy wystąpiła, wraz z zespołem, na górze klasztornej, gdzie odbywały się walki. Wtedy też po raz pierwszy zaśpiewała (wspólnie z pierwszym mężem, Gwidonem Boruckim) legendarną piosenkę „Czerwone maki na Monte Cassino”.

Po wojnie, Irena Anders zamieszkała w Wielkiej Brytanii. Występowała w teatrze Mariana Hemara, brała udział w zagranicznych tournée. Śpiewała dla Polonii w Anglii, Francji i Izraelu, a ponadto dla rozgłośni BBC oraz Radia Wolna Europa. W 1946 roku, pod swoim artystycznym pseudonimem Renata Bogdańska zagrała w filmie „Nieznajomy z San Marino”. W tym samym roku wzięła także udział w filmie fabularnym Michała Waszyńskiego „Wielka Droga”, który opowiada o ludziach zesłanych na Sybir.

W 1948 roku wyszła za mąż za generała Władysława Andersa. Była jego drugą żoną. Jako ciekawostkę, warto podkreślić, że Irena Anders w Polskich Siłach Zbrojnych miała stopień podporucznika. Artystka zdradzała, że Władysław Anders jest jedynym na świecie generałem, który przyjmuje rozkazy od podporucznika. Aktorka w każdych wywiadach ciepło i z miłością wypowiadała się o swoim małżeństwie. Wspominała także okres ich początkowej znajomości (wywiad dla angielskiej Cooltury):

Jak później przyznał się mąż, od razu wpadłam mu w oko. Uważnie śledził rozwój mojej kariery scenicznej. Dawał znać o swojej admiracji kwiatami czy upominkami - wszystko spokojnie i bez presji, żeby mnie nie wystraszyć ani nie zniechęcić. Z drugiej strony byliśmy współtowarzyszami twardej, żołnierskiej niedoli, oboje wiedzieliśmy, co to głód, nędza, strach i odwaga i te przeżycia stanowiły bazę wzajemnego zrozumienia, na której buduje się wszystkie trwałe związki.

W roku 1994 powstał film o Irenie Anders: „Renata Bogdańska-Anders” w reżyserii Andrzeja Koneckiego. Natomiast w 2003 roku zrealizowano film dokumentalny „Seans”, traktujący o realizacji „Wielkiej drogi”.

W 2007 roku prezydent Lech Kaczyński uhonorował Irenę Anders Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski – za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność polonijną i społeczną.

Irena Anders zmarła 29 listopada 2010 roku w Londynie. Została pochowana przy swoim mężu, generale Władysławie Andersie, na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. Miała 90 lat.

Źródło: www.wiadomosci.onet.pl, www.rp.pl, www.wikipedia.pl, www.polonia.wp.pl, (cytaty pochodzą ze strony www.rp.pl), 

Fot. autorstwa Mariusza Kubika, udostępnione na www.wikipedia.pl 12.05.2007, na licencji Creative Commons.