Polskie-Cmentarze.pl

Ciekawostki

Piątek 20.05.2011, godz. 16:17Znaczenie karmy w buddyzmie cz. II

Article img

Jak przeżywa się karmę?

Karma, zarówno ta przynosząca szczęście, jak i ta, która sprowadza cierpienie, wyraża się na czterech różnych poziomach:

  •     w tym, czego doświadczamy w czasie pomiędzy śmiercią a następnym odrodzeniem
  •     w ciele jakie uzyskujemy w wyniku odrodzenia – w jego zdrowiu, inteligencji, mocy i urodzie
  •     w otoczeniu w jakim się odradzamy – kraj, kultura, rodzina i warunki życia codziennego
  •     poprzez skłonności i upodobania, które wnosimy w nowe życie

Do początku okresu dojrzewania istoty doświadczają głównie wrażeń związanych z ich poprzednim życiem. Następnie, aż do okresu dorosłości powstaje karma obecnego życia. Dorosłe życie tworzy zaś karmę przyszłego wcielenia i kiedy istoty dobiegają końca swego istnienia, widać już zazwyczaj w jakim kierunku podąży następne odrodzenie.
 

Nagromadzenie zasługi

Nagromadzenie zasługi jest powszechnie stosowanym terminem określającym nagromadzenie przyszłych karmicznie korzystnych (pali, sanskr. kusala) działań. W Suttach therawady wymienione są trzy główne działania przynoszące zasługę:

  • ofiarowywanie (lub szczodrość),
  • etyka lub moralność
  • rozwijanie umysłu (czyli medytacja)

Późniejsze pisma podają siedem kolejnych:

  • okazywanie czci,
  • służenie,
  • przekazywanie zasługi,
  • cieszenie się z zasługi innych,
  • wyjaśnianie Doktryny,
  • słuchanie Doktryny,
  • prostowanie własnego właściwego poglądu (oczyszczanie poglądów).

 

Karma a doktryna braku-ja

Prawo przyczyny i skutku jest w buddyzmie bezosobowe a dla jego właściwego zrozumienia konieczna jest znajomość doktryny braku-ja, która mówi, że w człowieku czy innej istocie, czyli w pięciu skupiskach – budujących ciało i umysł – nie można odnaleźć niczego co byłoby niezmienną, istniejąca niezależnie od innych rzeczy i niepodzielną osobowością, czy duszą. Istoty są nagromadzeniem nietrwałych zjawisk, których istnienie jest wynikiem przeszłych działań, jest zależne od warunków i podlegają procesowi ciągłej zmiany.

Visudhimagga podaje: "Oprócz Owocu Karmy, nie dostrzega on nikogo, kto by stał za czynem, żadnego otrzymującego. I z pełnym wglądem rozumie, że mądrzy stosują jedynie konwencjonalne nazwy, gdy mówią o jakimkolwiek działaniu, mówią o wykonującym czyn lub gdy mówią o otrzymującym skutek karmiczny, gdy ten powstaje."

W buddyzmie to Wgląd w trzy cechy istnienia (nazywane też trzema Pieczęciami Dharmy dharma mudra): nietrwałość, brak zadowolenia i brak-ja prowadzi do wyzwolenia. Jego trzy aspekty, nazywane też trzema "Bramami Wyzwolenia" to: nieuwarunkowane wyzwolenie, wolne od pragnienia wyzwolenie oraz wyzwolenie pustki .

Pierwsza przyczyna istnienia

Prawo karmy wyklucza istnienie tzw. "pierwszej przyczyny". Według nauk buddyjskich ciąg przyczynowo-skutkowy istniał od zawsze. Według teorii Współzależnego Powstawania "pierwszym ogniwem" spośród dwunastu ogniw współzależnego powstawania opisującego proces istnienia Samsary jest niewiedza, ale uwarunkowana jest poprzednimi formami istnienia tj. odrodzeniami wg prawa reinkarnacji poprzez prawo karmy i splamień. Visudhimagga podaje, że pragnienie i niewiedza są "szczególnymi przyczynami Karmy, które prowadzą do nieszczęśliwych i szczęśliwych przeznaczeń." W tym samym dziele podawane jest, że to niewiedza jest "nie posiadającą przyczyn korzeniem-przyczyną świata". Sutry zaś (Majjhima Nikāya 9.) podają, że "Wraz z powstawaniem skaz powstaje niewiedza." Asava to zmysłowe pożądanie, pożądanie wiecznego istnienia, błędne poglądy oraz niewiedza. Nyanatiloka Mahathera w Słowniku buddyjskim podaje na ten temat niewiedzy że: "w jako korzeń-przyczyna może ona być obrazowo przedstawiona jako Koło Istnienia". W poglądzie buddyjskim Madhjamaka na podstawie dowodzenia Nagardżuny ów brak "pierwszej przyczyny" jest jednym z głównych argumentów na rzecz "pustości" (siunjata) wszelkich przejawień zjawisk w ujęciu prawdy ostatecznej, co odnosi się do jeszcze bardziej dogłębnego zrozumienia prawa karmy.

Przyczynowość na poziomie zewnętrznym/wewnętrznym a filozofie Zachodu

Na poziomie "zewnętrznym" oznacza to, że we wszechświecie zjawiska są współzależne i wzajemnie uwarunkowane, określone przyczyny powodują określone rezultaty, a znajomość tych powiązań jest kluczem do zrozumienia otaczającego świata. Zasada ta jest tożsama z podejściem zachodniej nauki.

W buddyzmie przyczynowość dotyczy również świata "wewnętrznego". Wszelkie działania podejmowane świadomie przez istoty, zarówno fizyczne, werbalne czy też mentalne, zostawiają w umyśle wrażenia, które powodują późniejsze skutki w postaci nawyków, tendencji i skłonności w umyśle. Od lat badaniem przyczynowości w umyśle zajmuje się także zachodnia psychologia i psychiatria. Według buddystów, znajomość umysłu i tego jak on funkcjonuje, co można osiągnąć dzięki praktyce medytacji, prowadzi do osiągnięcia kontroli nad umysłem i wyzwolenia się z cierpienia.

Buddyjskie pojęcie karmy zakłada również, że "wewnętrzny" i "zewnętrzny" świat wzajemnie się warunkują, a umysły wszystkich istot na najgłębszym poziomie są od siebie nieoddzielne (nauka o braku ego). Brak ego oznacza, że istoty są jak fale na oceanie – jeśli nie widzą swojej głębi, nie rozpoznają tego, że wszystkie są oceanem. Działania altruistyczne bądź egoistyczne zasiewają w umyśle pewne wrażenia, które nie tylko tworzą konstrukcję psychiczną ale również zewnętrzny świat. Tak więc działania dla pożytku i szczęścia innych sprowadzają na nas samych szczęście i powodzenie w przyszłości, natomiast działania szkodliwe dla innych są przyczyną naszych własnych przyszłych trudności i nieszczęść.
 

Prawo karmy a pojęcie grzechu

W buddyzmie nie używa się pojęcia grzechu, gdyż zaprzecza to prawom karmy, reinkarnacji, siunjata, natura buddy.

Prawo karmy wykazuje np. że rezultaty powstałe z danych czynów doświadczane są tylko przez istotę, która je wykonała i nikt nie może wyzwolić bądź zbawić z tego "z zewnątrz".

Działania ściśle prowadzą do odpowiadających im rezultatów, które doświadczy się w przyszłości odpowiednio jako szczęście bądź cierpienie (w tym lub w przyszłych żywotach) również zgodnie z procesem reinkarnacji.

Owe prawo reinkarnacji jest sprzeczne z pojęciem "nieuchronności" grzechu. Wszystko jest współzależnie istniejące, tak że rezultaty, które "zaowocowałyby" cierpieniem w danym dogodnym do tego czasie, mogą być wyparte przez nowe działania, których rezultaty "zaowocują" szczęściem w tym właśnie czasie.

Ponadto prawa dwunastu ogniw współzależnego powstawania opisuje proces reinkarnacji tak, że pierwszym i fundamentalnym ogniwem jest niewiedza. Pod wpływem owej niewiedzy indywidualnie podlega się cierpieniu, a jeżeli ją się usunie, odkryte będzie nieuwarunkowane szczęście nirwany i wrodzona każdemu mądrość siunjata bycia w zgodzie z naturą rzeczywistości taką jaką jest, a nie jaką się tylko wydaje przejawiać pod wpływem splamień umysłu.

Zobacz też cz. I

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Karma

Tagi: karma karma

Powrót