Ryszard Kapuściński był wybitnym reportażystą, publicystą, podróżnikiem. Przez wielu nazywany "cesarzem reportażu" oraz "człowiekiem obdarzony absolutnym wyczuciem informacji, klimatu i wydarzeń".

Ryszard Kapuściński urodził się 4 marca 1932 roku w Pińsku. W roli poety zadebiutował w 1949 roku, kiedy to jego teksty ukazały się na łamach tygodnika "Dziś i Jutro". To właśnie na pierwsze teksty młodego publicysty, zwrócili uwagę redaktorzy pisma "Sztandar Młodych", którzy zaproponowali Kapuścińskiemu współpracę – początkowo jako goniec. Jednak, z czasem, zaczęto publikować jego teksty. W 1950 roku otrzymał świadectwo dojrzałości warszawskiego gimnazjum im. Stanisława Staszica. W latach 1952 – 1956 studiował na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Wtedy też zrezygnował z pracy w redakcji. W 1952 roku ożenił się ze studentką medycyny, Alicją Mielczarek, a rok później na świat przyszła ich córka – Zofia.

Początki przygody z reportażem

Po ukończeniu studiów, Kapuściński ponownie podjął pracę w redakcji "Sztandaru Młodych". Wtedy też odkryto jego reporterski talent. W 1956 roku otrzymał nagrodę – Złoty Krzyż Zasługi, za autorskie reportaże "To też jest prawda o Nowej Hucie". Wkrótce, został wysłany w podróż do Pekinu. Jednak, w wyniku zamieszek 1956 roku, powrócił do kraju, manifestując w ten sposób solidarność z redakcją "Sztandaru Młodych". W rezultacie, został ukarany wyrzuceniem z gazety.

Po odsunięciu ze "Sztandaru Młodych", Ryszard Kapuściński przeniósł się do redakcji "Polityki", gdzie został redaktorem działu krajowego. Dzięki pracy w tygodniku, publicysta zapewnił sobie solidny warsztat pracy, mógł odbywać mnóstwo podróży, pisać. W tym czasie, jego reportaże krajowe były uwielbiane przez czytelników, przynosząc mu ogromną popularność. Jednak prawdziwą sławę oraz uznanie, reportażysta uzyskał poprzez swoje relacje z Konga, gdzie w 1958 roku toczyła się wojna domowa. Jednocześnie, wyjazd do Afryki pozwolił Kapuścińskiemu "odnaleźć" i sprecyzować jego zamiłowania reporterskie, określić dalszą ścieżkę reporterskiej kariery. Jak sam przyznał, interesowało go "zafascynowanie krajami budzącymi się do życia, nowymi kontynentami, gdzie wszystko dopiero staje się, gdzie nędza i głód splatają się z nadziejami na lepsze jutro".

W 1962 roku Ryszard Kapuściński odnotował swój debiut literacki. Na rynku ukazała się jego książka "Busz po polsku", która stanowi cykl reportaży o tematyce krajowej, publikowanych na łamach "Polityki".

Lata intensywnej pracy korespondenta

W tym samym roku Ryszard Kapuściński rozpoczął współpracę z Polską Agencją Prasową. Jako pracownik PAP – u został wysłany do Afryki – na sześć lat. Reportażysta pracował w bardzo trudnych warunkach, kontynent ulegał ciągłym transformacjom, wybuchały powstania i rebelie. Mimo że bycie korespondentem na czarnym lądzie z pewnością można zaliczyć do zajęć intensywnych i ciężkich, Kapuściński  doskonale sobie poradził. Był wszędzie tam, gdzie coś się działo. Nie bał się, doskonale znał wewnętrzne sprawy Afryki, potrafił wyczuć mające nadejść napięcia. Często ryzykował swoje zdrowie, a nawet życie. Powtarzał, że pisze o tym, co sam widział i przeżył. Bezpośrednim efektem podróży po Afryce były książki „Czarne gwiazdy” i „Gdyby cała Afryka”.

W 1968 roku, z powodu koniecznej rehabilitacji (w Afryce zachorował na malaryczne zapalenie opon mózgowych i gruźlicę) powrócił do Polski. W kraju jednak nie został na długo – wyruszył w podróż po południowych republikach ZSRR, a następnie, na pięć lat wyjechał do Ameryki Południowej. Tam był stałym korespondentem w Chile, Brazylii oraz Meksyku. Pamiątkami po tych wyjazdach są książki: "Chrystus z karabinem na ramieniu" oraz "Wojna futbolowa". W 1974 roku pojechał do Azji i Afryki, a roku później na Bliski Wschód. W latach 1975 – 1976 Kapuściński zwiedzał Angolę, co opisuje w lekturze "Jeszcze jeden dzień życia".

Należy dodać, że Ryszard Kapuściński napisał jeszcze dwie, bardzo ważne książki, związane z tym okresem. Są to: "Cesarz" i "Szachinszach". W lekturach tych, Kapuściński przedstawił reportaż w formie połączenia reportażu z powieścią. Książki te przyniosły publicyście ogromne uznanie i popularność. Dodajmy, że "Cesarz" doczekał się przekładu w trzydziestu wersjach językowych.

Po latach intensywnej i jednocześnie niebezpiecznej pracy reporterskiej, a także ciągłych wyjazdów, przyszedł czas na odpoczynek. Kapuściński zajął się – na krótko – publicystyką, poezją, a nawet filozofią. Owocem prac jest zbiór wierszy "Notes" i cykl aforyzmów i refleksji nad życiem "Lapidarium". Następnie publikuje książkę "Imperium", która stanowi relację z podróży po byłych republikach południowych ZSRR. W 1998 roku Kapuściński wydaje "Heban", która jest nawiązaniem do tematyki afrykańskiej. Później, reportażysta publikuje kolejne części "Lapidarium".

Ryszard Kapuściński był wybitnym reportażystą, publicystą, wielokrotnie nagradzanym i wyróżnianym przez środowiska kulturalne. Otrzymał między innymi: nagrodę im. Jana Parandowskiego, "Ikara", nagrodę im. Dariusza Fikusa, złoty medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Ryszard Kapuściński zmarł 23 stycznia 2007 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Źródło: www.kapuscinski.info, www.culture.pl, www.wikipedia.pl,

Fot. autorstwa Mariusza Kubika, udostępnione na www.wikipedia.pl 17.06.2010 na licencji GNU LWD.