Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. ze zm. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883, tekst jedn. Dz.U. Nr 101, poz 926) nie przesądza w sposób jednoznaczny kwestii, czy przetwarzanie danych osobowych osób zmarłych objęte jest ustawą o ochronie danych osobowych.

Biorąc pod uwagę konstrukcję powyższej ustawy jako całości, jak i analizując jej poszczególne przepisy należy dojść do wniosku, że ochrona dotyczy wyłącznie danych osobowych osób żyjących.

Takie wnioski można wyciągnąć na podstawie konstrukcji praw sformułowanych w ustawie, dotyczących m.in. praw dostępu do danych, sprostowania danych, zgody osoby, której dane dotyczą, polegającej na złożeniu oświadczenia woli, którego treścią jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych tego, kto składa oświadczenie (art. 7 ust. 5). Prawa te przysługują wyłącznie osobie, której dane dotyczą, a więc osobie żyjącej. Gdyby intencją ustawodawcy była ochrona informacji dotyczących zmarłych, znalazłoby to niewątpliwie wyraźne odzwierciedlenie w regulacji ustawowej. Takie regulacje istnieją np. jeśli chodzi o ochronę autorskich dóbr osobistych przysługujących po śmierci autora innym osobom. Tak więc z analizy art. 1, 6, 7 ustawy o ochronie danych osobowych wynika, że przedmiotem ochrony są jedynie osoby fizyczne identyfikowalne. Natomiast ochronie nie podlegają dane o zmarłych. Aczkolwiek nie jest to w ustawie wyrażone expressis verbis.

Przechodząc do zagadnienia, kto jest właścicielem danych osobowych osób zmarłych należy rozważyć problem dotyczący ochrony dóbr osobistych człowieka, które pozostają pod ochroną prawa cywilnego (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., Dz. U. Nr. 16 poz. 97 ze zm.).
 
Zgodnie z brzmieniem art. 23 K.c.:

“Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach”.
Należy stwierdzić, że dobra osobiste powstają, ulegają zmianie i zanikają w wyniku rozwoju stosunków społecznych i kształtowania się świadomości społecznej, określonego porządku prawnego, moralnego, obyczajowego oraz utrwalania się poglądów na to, co w danym okresie rozwoju jest dla jednostki wartością, którą należy objąć ochroną prawną.

Art. 23 K.c. nie określa definicji dóbr osobistych, jak również nie zawiera zamkniętego katalogu tych dóbr. Dobra osobiste to pewne wartości o charakterze niematerialnym, łączące się ściśle z człowiekiem. Prawu polskiemu nie jest znany wyczerpujący katalog chronionych dóbr osobistych. Lista ta jest ciągle poszerzana pod wpływem judykatury i doktryny. Należy stwierdzić z całą stanowczością, że powszechnie akceptowany jest pogląd uznający za dobro osobiste kult pamięci po zmarłej osobie bliskiej.

Przyjmowana powszechnie jako dobro osobiste ochrona czci osoby zmarłej nie polega na przejściu prawa do czci przysługującego zmarłemu, lecz jest własnym integralnym prawem najbliższych członków rodziny zmarłego. Trzeba zwrócić uwagę na fakt, że ze sferą kultu po zmarłej osobie bliskiej mogą wiązać się również inne chronione dobra osobiste związane ze sferą życia prywatnego, rodzinnego, czy też ze sferą intymności.

Należy stwierdzić, że nie każde naruszenie dobra osobistego jest równoznaczne z naruszeniem prawa. Okoliczności wyłączające bezprawność zachowania, zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego pozbawiają osobę dotkniętą naruszeniem ochrony. Do takich okoliczności zalicza się m.in. zgodę uprawnionego.
Zgoda uprawnionego kwalifikowana jest jak czyn zgodny z prawem podobny do czynności prawnych, zbliżonych do oświadczenia woli. Zgoda o której mowa powyżej, może być wyrażona przez osobę żyjącą na uruchomienie bazy danych dotyczących jej osobiście. Osoba uprawniona (bliska) może również wyrazić zgodę na wprowadzenie do bazy danych osoby zmarłej. Zgłoszenie traktować należy równocześnie jako wyrażenie zgody na podane w Internecie warunki dotyczące umieszczenia osoby w bazie danych wirtualnego cmentarza.

Źródło: http://wirtualnycmentarz.pl (Tekst opracowany przez adwokata Marię Zuchowicz)

Powrót