Czwartek 26.07.2012, godz. 11:20Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino

Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino stanowi jedno z najważniejszych miejsc pamięci narodowej. Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino powstał w 1945 roku, pod kierownictwem inż. Tadeusza Muszyńskiego, według projektu architektów Wacława Hryniewicza oraz Jerzego Skolimowskiego. Pomysłodawcami budowy cmentarza było środowisko polskich żołnierzy, weterani bitwy o klasztor na Monte Cassino.

Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino zbudowano w pobliżu wzgórza "593" - miejsca najbardziej wymownego. To właśnie przez wzgórze szły główne natarcia polskich oddziałów. Na wzgórzach "593" oraz "575" wzniesiono pomniki ku czci bohaterów Wojska Polskiego, poległych z 3 Dywizji Strzelców Karpackich i 5 Kresowej Dywizji Piechoty.

Uroczyste przekazanie Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino nastąpiło 1 września 1945 roku. W ceremonii udział wzięli przedstawiciele rządu polskiego, a także dowództwo alianckie. Wśród wzgórz, okalających Monte Cassino pochowano żołnierzy II Korpusu generała Władysława Andersa, którzy zginęli w bitwie o otwarcie wojskom sprzymierzonych drogi na Rzym. Warto podkreślić, że generał Anders, który zmarł w 1970 roku w Londynie, w swojej ostatniej woli zaznaczył, że chciałby zostać pochowany na Monte Cassino, wspólnie "ze swoimi żołnierzami". Grób generała Władysława Andersa stanowi główny punkt Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino. Na cmentarzu pochowano również żonę generała, Irenę Anders. Na terenie nekropolii spoczywa 1072 poległych wojskowych - różnej wiary. Pochowani zostali tu między innymi: katolicy, prawosławni, czy też protestanci.

Melchior Wańkowicz opisywał Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino:

Schodami wchodzimy na wielkim łukiem zatoczone plateau, kryte trawertynem (co to z niego zbudowane jest Koloseum). Wejścia pilnują w trawertynie rzeźbione przez profesora Cambelottiego dwa ogromne orły na trzymetrowych pilastrach, o potężnych szponach, o skrzydłach husarskich, przypominające Szukalskiego. Pośrodku liczącego tysiąc czterysta metrów kwadratowych plateau szesnastometrowy krzyż Virtuti Militari z wiecznie płonącym zniczem. Plateau otacza amfiteatr dziewięciu tarasów ułożonych z wapiennych głazów. Na każdym tarasie w dwuszeregu groby – na każdym krzyż z szarokremowego trawertynu i płyta z głęboko wkutym napisem... Idzie się ku nim z dołu, od tego wielkiego krzyża Virtuti Militari monumentalnymi białymi schodami czterdziestosiedmiometrowej szerokości. Na najwyższym tarasie bryła głazu – ołtarz – i po murze oporowym kute godła oddziałów. A wyżej, na zboczu wznoszącym się ku 593 – krzyż z żywopłotu; ramię jego – pięćdziesiąt metrów; środek jego – orzeł, płaskorzeźba w kamieniu montecassińskim o wymiarach sześć na siedem metrów

Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino znajduje się pod opieką Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Rada OPWiM prowadzi prace konserwacyjne i remontowe na terenie tej niezwykłej nekropoli. W latach 2004 – 2009 dzięki staraniom Rady, dokonano renowacji płaskorzeźb zdobiących cmentarz, odnowiono płyty nagrobne gen. Władysława Andersa, arcybiskupa Józefa Gawliny oraz generała Bronisława Ducha. Ponadto, przeprowadzono kompleksową renowację placu centralnego, wzmocnienia murów i schodów, odnowiono wszystkie mogiły poległych żołnierzy, a także odrestaurowano krzyże.

Źródło: www.radaopwim.gov.pl, www.cmentarzmontecassino.com.pl, www.wikipedia.pl, cytat www.wikipedia.pl (za Melchior Wańkowicz: Generał dywizji Bronisław Bolesław Duch (1896-1980), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2010),

Fot. autorstwa Ludmiły Pileckiej, udostępnione na www.wikipedia.pl 03.02.2008 na licencji Creative Commons.