Marek Grechuta był wybitnym polskim muzykiem - piosenkarzem, poetą, kompozytorem. Architekt z wykształcenia, malarz i rzeźbiarz z zamiłowania.

Marek Grechuta urodził się 10 grudnia 1945 roku w Zamościu. Muzyką interesował się już w dzieciństwie, w wieku siedmiu lat uczył się gry na fortepianie u organisty w kościele w Chylicach. Naukę tę kontynuował aż do matury. Już wtedy interesował się poezją. W Zamościu ukończył szkołę podstawową i L.O. imienia Zamoyskiego. Wykształcenie wyższe zdobył na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Zdał sobie jednak sprawę z tego, że jego projekty nie zostaną zrealizowane w szarej blokowej rzeczywistości Polski Ludowej.

W grudniu 1966 roku, wspólnie z Janem Kantym Pawluśkiewiczem założył zespół Anawa. Nazwa tego zespołu pochodzi od francuskiego zwrotu "en avant", co znaczy "naprzód". W listopadzie 1967 roku Marek Grechuta podbił serca szerokiej publiczności i zdobył swoje pierwsze nagrody na Festiwalu Piosenki Studenckiej. Były to Grand Prix dla zespołu Anawa i drugie miejsce indywidualne dla Marka Grechuty, za wykonanie m.in. "Niepewności" i "Tanga Anawa". Inne piosenki, wykonywane w tym okresie przez niego i zespół Anawa to: "Będziesz moją panią", "Serce" oraz wiele innych. Jednak największe sukcesy Marek Grechuta odnosił na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Nieco później wspominał Opole, jako drugie po Krakowie, ukochane przez niego miasto. W 1971 roku otrzymał Główną Nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki za piosenkę "Korowód". W Noc Sylwestrową 1967/1968 artysta poznał Danutę - swoją przyszłą żonę i największą (a zarazem jedyną) miłość swojego życia.

Niestety, w tym samym roku zespół Anawa rozpadł się. Jacek Ostaszewski założył zespół Osjan, zaś Marek Jackowski - Maanam. Natomiast sam Marek Grechuta związał się z innymi muzykami, m.in. Pawłem Ścierańskim i Michałem Półtorakiem. Założono wówczas nowy zespół: Wiem. Jego nazwa pochodzi od skrótu "W Innej Epoce Muzycznej". Było to zupełne zerwanie z dotychczasowym romantycznym wizerunkiem Marka Grechuty. Najbardziej znane utwory tej grupy to np. "Jeszcze pożyjemy", "Gdzieś w nas", "Świat w obłokach". W 1975 roku zespół Wiem rozpadł się, a reaktywowała się Anawa (w innym składzie niż poprzednio).

W 1977 roku Marek Grechuta i Jan Kanty Pawluśkiewicz stworzyli musical "Szalona lokomotywa". Było to widowisko na wielką skalę - w niektórych miastach (np. w Katowicach i Poznaniu) wystawiano je sześć razy, zostało też wyemitowane przez Telewizję Polską. Marek Grechuta otrzymał wtedy główną nagrodę za piosenkę "Hop, szklankę piwa". Wystąpiła też w nim Maryla Rodowicz, która zaśpiewała m.in. z Markiem piosenkę "Oto ona - oto on". Inni znani artyści, z którymi występował, to m.in. Grzegorz Turnau, Teresa Haremza, Magda Umer czy Krystyna Janda. Wspólnie z Krystyną Jandą nagrał płytę "W malinowym chruśniaku". W 1987 roku Marek Grechuta stworzył muzykę do przedstawienia teatralnego Jana Brzechwy "Kopciuszek". Duża część jego piosenek została nagrana w krakowskim teatrze STU. Ponadto, w teatrze STU odbyło się wiele koncertów Marka Grechuty.

W 1976 roku artysta związał się z Piwnicą pod Baranami. Współpraca ta trwała blisko dziesięć lat. W latach 1979 - 1989 prowadził własną Piwnicę Pod Różą. Koncertował również w wielu krajach europejskich, USA, Kanadzie i Australii. W latach 80. wydał dwa zbiorki swoich wierszy "Na serca dnie" i "Krajobraz pełen nadziei". To właśnie wtedy powstały jedne z najpiękniejszych jego piosenek - "Nieoceniona" i "Pieśń wigilijna". Nie tylko śpiewał i pisał, ale też malował. Jego obrazy były wystawiane na wielu wystawach krajowych i zagranicznych. Jest także bohaterem filmu dokumentalnego reżyserii P. Aleksowskiego "Z pamiętnika mej duszy". W 1969 roku wystąpił też w filmie Andrzeja Wajdy "Polowanie na muchy".

Niestety, jak wielu sławnych ludzi, Marek Grechuta nie był wolny od problemów osobistych. W 1999 roku zaginął jego syn - Łukasz. Stało się to przyczyną ogromnego stresu całej rodziny. Na szczęście, w 2001 roku, Łukasz odnalazł się. Ponadto Marek Grechuta ciężko chorował. Ostatnią płytę - "Niezwykłe miejsca" - prasa dyskretnie przemilczała. Podobnie było z koncertami: samopoczucie artysty było niekiedy tak złe, że coraz mniej śpiewał, aż w końcu zupełnie przestał.

Marek Grechuta zmarł 9 października 2006 roku w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Alei Zasłużonych.

Źródło: http://alafid.republika.pl/Zyciorys.htm, www.wikipedia.pl,

Fot.autorstwa Pawła Cieśli (Staszek Szybki Jest), udostępnione na www.wikipedia.pl 28.06.2011 na licencji Creative Commons.