Czwartek 08.11.2012, godz. 11:19Wszystko na temat testamentu holograficznego

Coraz częściej ludzie chcą mieć wpływ na to, co i komu pozostawić po swojej śmierci, a tym samym spisują testament. Dziś przedstawiamy wszelkie informacje na temat testamentu holograficznego, czyli ręcznego.

Przesłanki ważności testamentu holograficznego (własnoręcznego)

Zgodnie z postanowieniami Kodeksu cywilnego dla zachowania ważności testamentu sporządzanego przez spadkodawcę własnoręcznie koniecznym jest dochowanie kilku podstawowych przesłanek, które stanowią podstawę skuteczności dokonania rozporządzenia testamentowego.

Zgodnie z art. 949 § 1 Kodeksu cywilnego:

„Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą”.

Powyższy przepis wskazuje, iż dla zachowania ważności sporządzonego osobiście testamentu koniecznym jest:

1. sporządzenie testamentu własnoręcznym pismem.

Testator musi testament w całości napisać własnoręcznie. Przedmiotowy wymóg ma na celu zapewnienie autentyczności testamentu oraz zminimalizowanie prawdopodobieństwa jego sfałszowania. W sytuacji, gdy testament zostanie spisany przez inną osobę lub przy pomocy jakiegokolwiek urządzenia do pisania (np. komputer, czy maszyna do pisania) wymóg jego własnoręczności nie zostanie zachowany, a w konsekwencji testament będzie nieważny (możliwe jest napisanie testamentu protezą lub nawet nogą, gdy testator jest inwalidą – chodzi o zachowanie cech indywidualności jego sporządzenia). Bez znaczenia jest jakim narzędziem pisarskim zostanie sporządzony testament i na jakim podłożu - może to być nawet kreda na murze.

2. podpis

Istotnym elementem testamentu jest podpis składany pod jego treścią. Pozwala on stwierdzić, iż testament pochodzi od określonej osoby, która miała wolę i świadomość jego sporządzenia, a także okoliczność, iż pismo jest ukończone. Wskazuje się, iż podpis zasadniczo powinien składać się z imienia i nazwiska, lub chociażby z nazwiska. Jednakże posłużenie się skrótem nazwiska lub jednym członem nazwiska nie pozbawiania testamentu cechy jego ważności. Równoznaczne z umieszczeniem nazwiska jest także podpisanie się używanym pseudonimem, gdy nie będzie wątpliwości co do tego kto jest autorem testamentu. Różne oceny są co do podpisania się wyłącznie inicjałami lub parafą, jednakże Sąd Najwyższy dopuszcza taki sposób sygnowania testamentu, tak samo jak podpisanie się wyłącznie imieniem. W tym ostatnim przypadku ten skrócony rodzaj podpisu musi uzasadniać osobisty stosunek spadkodawcy i adresata.

Podpis powinien zostać umieszczony pod treścią pisma, które zawiera rozporządzenie testamentowe. Umieszczenie go w innym miejscy może powodować nieważność testamentu, chyba że jego związek z treścią rozporządzeń jest oczywisty.

3. data

Wskazuje się, iż umieszczenie daty na testamencie ma zasadniczo 2 cele. Po pierwsze ustalenie okoliczności, czy osoba sporządzająca testament w momencie jego sporządzenia była zdolna do jego sporządzenia, a po drugie ustalenie ew. kolejności kilku sporządzonych testamentów. Brak daty, jak również podanie daty nieprawdziwej zasadniczo powoduje nieważność testamentu, jednakże w art. 949 § 2 Kodeksu cywilnego ustawodawca wskazał, iż:

„jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści lub wzajemnego stosunku kilku testamentów”.

Przykładowo można wskazać, iż jeżeli spadkodawca pozostawił jeden testament, którego treść nie nasuwa wątpliwości, a spadkodawca był pełnoletni i nie został ubezwłasnowolniony to mimo braku daty jest on ważny. Oceny powyższej okoliczności będzie dokonywał sąd orzekający w sprawie.

Sama data może zostać wskazana w sposób opisowy, np. sylwester 2012 r., jednakże musi pozwalać na określenie dnia, miesiąca i roku sporządzenia testamentu, w innym wypadku sąd uzna go za niedatowany.

Zachowanie wskazanych przez ustawodawcę wymogów dotyczących prawidłowego sporządzenia testamentu, tj. spisania go własnoręcznie, podpisanie oraz opatrzenie datą pozwoli na uniknięcie wszelkich trudności w postępowaniu spadkowym.