Wtorek 03.08.2010, godz. 16:00Wybitni Polacy na polskich cmentarzach
Polskie cmentarze to część naszej historii i to nie tylko ze względu na ich wiek i wydarzenia z nimi związane. Polskie cmentarze to przede wszystkim wybitne osobowości, które od nas odeszły, pozostawiając po sobie swoją twórczość lub inne ślady działalności. Przedstawiamy Państwu miejsca spoczynku niektórych z nich.
Grzegorz Ciechowski | |||
Krystyna Feldman Polska aktorka charakterystyczna, znana głównie z wyrazistych epizodów. Po wojnie występowała w teatrach m.in. Łodzi, Szczecina, Opola, Krakowa i Poznania. Od 1983 roku była aktorką poznańskiego Teatru Nowego. Po ukończeniu studium dramatycznego w 1937 roku debiutowała na scenie Teatru Miejskiego we Lwowie. W czasie okupacji była łączniczką Armii Krajowej. Po wojnie grała w teatrach m.in. Katowic, Łodzi, Szczecina, Opola i Krakowa. Zmarła w swoim poznańskim mieszkaniu 24 stycznia 2007 na raka płuc. Pochowana została w alei Zasłużonych na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu. Zgodnie z życzeniem, pochowano ją w kostiumie z ostatniego spektaklu – monodramu I to mi zostało. | |||
Bronisław Geremek Z wykształcenia był historykiem, mediewistą. W latach siedemdziesiątych był jedną z czołowych postaci polskiej opozycji demokratycznej. W stanie wojennym był internowany. W 1983 r. został aresztowany przez władze komunistyczne, które oskarżyły go o prowadzenie nielegalnej działalności politycznej. Od 1997 roku przez trzy lata kierował polską dyplomacją. Obejmując stanowisko szefa polskiej dyplomacji Geremek był już znany na świecie. W wyborach do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004 został wybrany europosłem z komitetu Unii Wolności. W jednym z wywiadów Bronisław Geremek powiedział, że 'historyk średniowiecza z natury rzeczy jest niewolnikiem własnego wyboru'. W jego przypadku - zarówno historyka jak i polityka - owo niewolnictwo wiąże się jednak z odpowiedzialnością za publiczne dobro dzisiejszej i przyszłej Polski i Europy. | |||
Gustaw Holoubek Polski aktor teatralny i filmowy, reżyser i dyrektor teatrów, pedagog, prezes Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu, członek Polskiej Akademii Umiejętności, poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji, senator I kadencji. Zagrał w prawie stu przedstawieniach Teatru Telewizji, współpracując z wieloma polskimi reżyserami. Był wykładowcą Akademii Teatralnej w Warszawie. Przez wiele lat pełnił funkcję dyrektora Teatru Dramatycznego w Warszawie. Od 1992 do 1993 zasiadał w Radzie ds. Kultury przy Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej Lechu Wałęsie. Od 1994 był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Zmarł 6 marca 2008. Został pochowany 12 marca na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. | |||
Arkadiusz Gołaś Siatkarz, olimpijczyk, reprezentant Polski w latach 2001–2005. Przez całą młodość mieszkał w Ostrołęce. Zaczął grać w siatkówkę już w wieku 10 lat, w szkole podstawowej. Następnie, w 1996 r., trafił do MKS MOS Wola Warszawa. Tam w 1998 roku wraz z drużyną kadetów zdobył tytuł wicemistrza Polski. W następnym roku, już jako junior, ponownie zdobył tytuł wicemistrza kraju, a w roku 2000 zdobył z MOS Wola tytuł mistrza Polski juniorów (jedyny tytuł mistrzowski w karierze). W roku 2000 rozpoczął karierę w klubie AZS Częstochowa, w którym grał do roku 2004. W sezonie 2004/2005 reprezentował włoski klub Sempre Volley Padwa. Zginął 16 września 2005 r. w wypadku samochodowym na austriackiej autostradzie A2 w Griffen koło Klagenfurtu. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Ostrołęce. | |||
Anna Jantar Anna Maria Szmeterling (tak brzmi jej prawdziwe nazwisko)) urodziła się 10 czerwca 1950 roku w Poznaniu. Już od 4 roku życia uczyła się gry na fortepianie. Uczęszczała też do przedszkola muzycznego. Już wtedy wyróżniała się wśród dzieci słuchem absolutnym. Będąc w podstawowej szkole muzycznej wykonała na fortepianie koncert Mozarta z towarzyszeniem Filharmonii Poznańskiej w Auli im. Adama Mickiewicza. W trakcie swojej kariery zdobyła wiele nagród i wyróżnień. Współpracowała z wieloma polskimi artystami. Zginęła w pobliżu warszawskiego Okęcia w katastrofie samolotu Ił-62 "Mikołaj Kopernik" lecącego z Nowego Jorku 14 marca 1980 roku. Anna Jantar została pochowana na warszawskim Cmentarzu Wawrzyszewskim, choć zbiorowa mogiła ofiar katastrofy lotniczej znajduje się na Cmentarzu Komunalnym na Wólce. | |||
Jacek Kuroń Polityk, jeden z przywódców opozycji demokratycznej w okresie PRL, historyk, działacz ZHP, współzałożyciel KOR, dwukrotny minister pracy i polityki społecznej, w latach 1989-2001 poseł na Sejm X, I, II i III kadencji. Odznaczony Orderem Orła Białego (1998), francuską Legią Honorową, niemieckim Orderem Zasługi, ukraińskim Orderem Jarosława Mądrego, litewskim Orderem Wielkiego Księcia Giedymina. 4 kwietnia 2001 został 645. kawalerem Orderu Uśmiechu. Występował przeciwko łamaniu praw człowieka w Chinach i Tybecie. Przyjaźnił się z Dalajlamą XIV. Pogrzeb Jacka Kuronia odbył się 26 czerwca 2004 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych. Hołd oddali mu m.in. prezydent RP, przyjaciele i przedstawiciele różnych religii w Polsce katolicy, ewangelicy, prawosławni, żydzi, buddyści i muzułmanie, chociaż sam był ateistą. | |||
Kornel Makuszyński Polski prozaik, poeta, felietonista, krytyk teatralny i publicysta, członek Polskiej Akademii Literatury. W wieku 14 lat zaczął pisać wiersze. Ich pierwszym recenzentem w cukierni na Skarbkowskiej 11 był Leopold Staff. Pierwsze wiersze opublikował w lwowskim dzienniku Słowo Polskie mając 16 lat. W połowie 1915, w Kijowie, został prezesem miejscowego Związku Literatów i Dziennikarzy Polskich oraz kierownikiem literackim kijowskiego Teatru Polskiego. Do Polski (do Warszawy) wrócił po zakończeniu wojny w 1918. Za swoją twórczość otrzymał członkostwo Polskiej Akademii Literatury, państwową nagrodę literacką (1926), nagrodę PAL "Złoty Wawrzyn" i honorowe obywatelstwo Zakopanego (mieszkał tam od 1945). Został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. W Zakopanem znajduje się też jego muzeum. | |||
Czesław Miłosz Polski prawnik i dyplomata, poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz. Należy – obok Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta – do panteonu polskich poetów XX-wiecznych. Laureat Nagrody Nobla. Pochodził z Litwy, lecz większość swojego życia spędził w Stanach Zjednoczonych i Paryżu. Pewnym paradoksem jest to, że twórczość Miłosza (zarówno poezja, jak i proza) przed otrzymaniem przez niego Nagrody Nobla w 1980 r. nie była znana ani wydawana na terenie Polski. W latach 90. powrócił do kraju, zamieszkał na stałe w Krakowie. Najbardziej znana jest poezja Miłosza, ale zasłynął on także jako powieściopisarz oraz tłumacz z języków oryginalnych wybranych ksiąg Biblii. | |||
Waldemar Milewicz Był dziennikarzem telewizyjnym, reporterem i korespondentem wojennym. Ukończył studia psychologiczne. Był korespondentem wojennym, relacjonował wydarzenia z terenów konfliktów zbrojnych oraz wielkich katastrof. Zapytany, dlaczego jeździ w niebezpieczne rejony odpowiedział: "Bo nikt inny nie chce jechać". Znany m.in. dzięki serii reportaży pod tytułem Dziwny jest ten świat. Za swoją pracę otrzymał wiele nagród m.in. czterokrotnie został wyróżniony przez Prezesa Telewizji Polskiej, otrzymał tytuł Dziennikarza Roku, był laureatem Wiktora, Polskiego Pulitzera, Telekamery i nagrody Grand Press. Zginął w Iraku 7 maja 2004 roku, kiedy samochód polskiej ekipy dziennikarzy jadącej z Bagdadu do Karbali i Nadżafu ostrzelano z broni maszynowej (o zabójstwo oskarżono Salaha Chabbasa). Urna z jego prochami spoczęła na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. | |||
Adam Mickiewicz Znaczenie Adama Mickiewicza dla dziejów literatury i kultury duchowej Polaków jest nie do przecenienia. Ten wielki człowiek, działacz i twórca głęboko i trwale zapisał się w naszej świadomości zbiorowej. Już jego literacki debiut – wydany w 1822 r. w Wilnie pierwszy tom Poezyj, był wydarzeniem na wielką skalę, on to bowiem umownie otwiera polski romantyzm. Mickiewicz to wzór romantycznego poety-Polaka: wybitna indywidualność, poeta-prorok wyrażający uczucia i tęsknoty całego narodu, duchowy przywódca. Jak bardzo był wówczas ceniony, pokazują słowa innego wielkiego romantyka Zygmunta Krasińskiego, który twierdził: My z niego wszyscy. Poeta Tadeusz Różewicz, porównuje jego twórczość do chleba, którym karmi się cały naród. | |||
Czesław Niemen Czesław Juliusz Niemen, a właściwie Czesław Juliusz Wydrzycki - polski piosenkarz, kompozytor, multiinstrumentalista. Niemen obdarzony był głosem o niezwykle szerokich możliwościach, zarówno jeśli chodzi o skalę, jak i możliwości intonacyjne i brzmieniowe, był jedną z największych indywidualności polskiej sceny rockowej, wielokrotnie w awangardzie docierających do Polski kolejnych stylów muzycznych, tworząc równolegle swoją własną, całkowicie autonomiczną muzykę. Czesław Niemen zdobył pewną popularność na Zachodzie, zwłaszcza w krajach anglosaskich, lecz mimo swego wielkiego potencjału artystycznego, nigdy nie zdołał się przedrzeć do pierwszej ligi progresywnego rocka. Zmarł 17 stycznia 2004 w szpitalu onkologicznym w Warszawie na raka jelita grubego. Jego zwłoki, zgodnie z ostatnią wolą artysty, zostały spopielone. 30 stycznia urna z prochami została złożona w katakumbach na Starych Powązkach w Warszawie. Żegnało go ok. 2,5-3 tysięcy ludzi, w tym oficjalni przedstawiciele władzy. | |||
Józef Piłsudski Naczelnik Państwa Polskiego w latach 1918-1922, Wódz Naczelny Armii Polskiej od 11 listopada 1918, Pierwszy Marszałek Polski od 1920, dwukrotny premier Polski (1926-1928 i 1930). Józef Piłsudski, herbu Piłsudski, urodził się w Zułowie na Litwie, w patriotycznej rodzinie. Już podczas studiów podejmowła pierwsze działania konspiracyjne w niepodległościowych organizacjach studenckich. 22 marca 1887 Józef Piłsudski został aresztowany pod zarzutem udziału w spisku na życie cara. Nieświadomie pomógł zamachowcowi próbującemu zdobyć truciznę na zabicie cara. Mimo, że został uznany za świadka został skazany na 5 lat zesłania w głąb Rosji. Za rzekomy udział w buncie został skazany na dodatkowe pół roku więzienia. Do Kireńska (miejsce osiedlenia) Piłsudski dotarł 23 grudnia 1887, a przebywał do lipca 1890. W początkach sierpnia 1890 Piłsudskiego przeniesiono do niewielkiej wsi, Tunki. Do Wilna Piłsudski powrócił 1 lipca 1892. W 1899 Piłsudski ożenił się z Marią z Koplewskich Juszkiewiczową. | |||
Bolesław Prus Bolesław Prus a właściwie Aleksander Głowacki - polski pisarz, prozaik, nowelista i publicysta okresu pozytywizmu, współtwórca polskiego realizmu, kronikarz Warszawy, myśliciel i popularyzator wiedzy, działacz społeczny, propagator turystyki pieszej i rowerowej. Jego ulubionym miejscem wypoczynku był Nałęczów, które odwiedzał przez 30 lat, aż do swojej śmierci. Dziś w Nałęczowie znajduje się muzeum Bolesława Prusa, które stanowi jedną z części Pałacu Małachowskich. Pod koniec życia, dzięki ożywionej działalności publicystycznej (głównie w latach 1904–1905) Prus stał się wielkim autorytetem w oczach opinii publicznej. Postrzegano go jako wzorowego reprezentanta postawy zgodnej z założeniami pracy organicznej i utylitaryzmu. Został opiekunem sierot z Towarzystwa Dobroczynności, brał udział w spółce zakładającej Seminarium dla Nauczycieli Ludowych w Ursynowie, był prezesem Stowarzyszenia Kursów dla Analfabetów Dorosłych. W swoim testamencie ufundował stypendia dla utalentowanych dzieci pochodzących z ubogich wiejskich rodzin. W ostatnim okresie życia (na pewno w roku 1911) przyjeżdżał na wypoczynek do Milanówka. Zmarł na atak serca w wieku 64 lat. Prus został pochowany na cmentarzu na Powązkach, gdzie na pomniku, wykonanym przez Stanisława Jackowskiego, znajduje się napis "Serce serc". | |||
Zbigniew Religa Polski kardiochirurg i polityk. 15 sierpnia 1985 przeprowadził pierwszą operację na sercu, a 5 listopada tego samego roku zespół lekarzy pod jego kierownictwem przeprowadził pierwszy udany zabieg przeszczepienia serca w Polsce. Dalszymi osiągnięciami były prace nad wykorzystaniem wszczepialnych urządzeń wspomagających pracę serca oraz nad wyprodukowaniem "sztucznego" serca. W latach 80. zaangażował się w działalność Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, z ramienia którego bez powodzenia startował w 1989 w wyborach do Senatu I kadencji. Od 1993 do 1997 (Senat III kadencji) i od 2001 do 2005 (Senat V kadencji) pełnił funkcję senatora (z województwa katowickiego, później z okręgu gliwickiego). Zmarł 8 marca 2009. Został pochowany 13 marca tego samego roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w tzw. "alei profesorskiej" (kwatera A-29). Pogrzeb miał charakter państwowy, z asystą kompanii honorowej Wojska Polskiego. Wzięli w nim udział m.in. prezydent Lech Kaczyński, marszałek Sejmu Bronisław Komorowski i premier Donald Tusk. | |||
Kamila Skolimowska Lekkoatletka, uprawiająca rzut młotem, mistrzyni olimpijska. Swoją przygodę ze sportem zaczęła od podnoszenia ciężarów. Pierwsze lekkoatletyczne kroki stawiała na boisku warszawskiej Legii gdzie pod okiem Zygmunta Jałoszyńskiego pchnięcie kulą uprawiał jej brat Robert. Do trenowania rzutu młotem zachęcił ją wówczas Zbigniew Pałyszko. Już jako młodziczka osiągnęła poziom międzynarodowy (10. miejsce na listach światowych w 1997). W tym samym roku zdobyła tytuł mistrzyni Europy juniorek, a dwa lata później złoty medal mistrzostw świata juniorów młodszych. Startując w wieku niespełna osiemnastu lat na Igrzyskach Olimpijskich w Sydney została mistrzynią olimpijską. Kamila Skolimowska zmarła niespodziewanie 18 lutego 2009 w czasie zgrupowania polskich lekkoatletów w Portugalii. Pogrzeb miał miejsce 26 lutego 2009. Urna z jej prochami została złożona w grobie przy Alei Zasłużonych Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. | |||
Julian Tuwim Autor tekstów kabaretowych, rewiowych i librecista. Współautor i redaktor pism literackich i satyrycznych (Skamander, Wiadomości Literackie, Cyrulik Warszawski). Tłumacz literatury rosyjskiej, m.in. Aleksandra Puszkina. Autor popularnych wierszy dla dzieci, m.in. Lokomotywa, Ptasie radio, Pan Hilary, Słoń Trąbalski, Bambo. Bibliofil i kolekcjoner kuriozów. Znany był ze swojego specyficznego humoru objawiającego się bystrością umysłu i świeżością. Swe badania językowe rozpoczął od nauki esperanto jeszcze w latach gimnazjalnych. Tłumaczył na esperanto wiersze Staffa, Testament mój Juliusza Słowackiego i inne wiersze. W późniejszych badaniach nad językiem tworzył neologizmy. Poezja Tuwima uważana jest za jedną z najtrudniejszych ze względu na częste gry słów, zwielokrotnienia znaczeń jednego wyrazu poprzez inne, nie zawsze jasne podkreślenia niektórych słów w zdaniu jakby było ono niedokończone. Zmarł 27 grudnia 1953 w pensjonacie ZAiKS-u "Halama" w Zakopanem na skutek ataku serca. Pochowany jest na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. | |||
Stanisław Witkiewicz Polski malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki, popularyzator stylu zakopiańskiego, ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego). W malarstwie był teoretykiem realizmu, w praktyce malując przede wszystkim pejzaże tatrzańskie i sceny z powstania 1863. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu i Monachium. Po powrocie do kraju współpracował z "Wędrowcem" oraz zajmował się krytyką artystyczną tworząc jej nowoczesne podstawy. W 1890 osiadł w Zakopanem, gdzie zafascynowany tamtejszą sztuką ludową stworzył teorię stylu zakopiańskiego projektując architekturę i wnętrza zakopiańskich willi: Koliba. Był projektantem kaplicy Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce (obecnie dzielnica Zakopanego). Za swą działalność na rzecz miasta został mianowany honorowym obywatelem Zakopanego i tam też został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku. Autor książki Na przełęczy, nazywanej Ewangelią Tatr. Zmarł na gruźlicę 5 września 1915 w Lovranie. Trumnę z jego zwłokami przez ogarniętą wojną Europę przewiozła Maria Dembowska. Dotarła ona do Zakopanego 13 września 1915. 14 września została wystawiona w kaplicy cmentarnej przy ulicy Nowotarskiej. Pogrzeb w którym poza licznie zgromadzonymi góralami i przewodnikami tatrzańskimi uczestniczyli między innymi: Stefan Żeromski, Jan Kasprowicz, Leon Wyczółkowski,Ludwik Solski, Jan Rembowski, Jan Skotnicki, Teodor Axentowicz odbył sie 17 września 1915. Pochowany został na zakopiańskim cmentarzu na Pęksowym Brzyzku. | |||
Źródło:
http://pl.wikipedia.org, http://www.uw.org.pl, http://www.annajantar.pl, http://milosz.klp.pl/, http://mickiewicz.klp.pl/, http://www.zelaznypilsudski.cba.pl/I.html
Powrót