Warmia jest niezwykłą krainą historyczną, należącą do województwa warmińsko – mazurskiego. Nazwa tego pięknego regionu pochodzi od pruskiego plemienia Warmów. W 1945 roku obszar Warmii został przyłączony do Polski, jednocześnie przyciągając na swoje tereny ludność napływową. Rejony warmińskie zajęli osadnicy, wywodzący się z ziemi chełmińskiej oraz dobrzyńskiej. Warto zaznaczyć, że kultura ludności warmińskiej obcowała z kulturą osadników pochodzenia niemieckiego.

Ludowe zwiastuny śmierci

Mieszkańcy Warmii wierzyli w zwiastuny śmierci, czyli znaki, które przepowiadały rychłą śmierć w danej rodzinie. Według warmińskich wierzeń, śmierć człowieka zapowiada wyjący pies z pyskiem skierowanym do dołu, prychający koń, czy też świerszcz cykający w ścianie.

Tradycje i rytuały pogrzebowe, obowiązujące na terenie Warmii

Zgodnie z tradycjami pogrzebowymi, funkcjonującymi na Warmii, żałobnicy powinni przestrzegać kilku zasad – rytuałów. Ludowe tradycje Warmii nakazują, aby o śmierci danej osoby, jego bliscy powiadomili rodzinę, krewnych oraz sąsiadów, a także zwierzęta, mieszkające w danym gospodarstwie. W czasie, gdy ciało zmarłego pozostaje w domu, najbliższa rodzina nie może wykonywać żadnych prac domowych, aby nie zakłócić spokoju nieboszczyka. Zabronione jest między innymi palenie w piecu, czy też pieczenie chleba. Istotne jest także, aby w czasie żałoby nie pożyczać żadnych rzeczy, które znajdują się w domu. W przeciwnym razie, wraz z użyczonym przedmiotem, szczęście może opuścić dane domostwo.

Zmarłą osobę należy odpowiednio przygotować do ceremonii pogrzebowej. Nieboszczyka należy umyć wodą, którą następnie trzeba wylać w odpowiednie miejsce – np. tam, gdzie nic nie rośnie. Wierzono bowiem, że woda ta jest nieczysta, a tym samym może przynieść nieszczęście. Ponadto, osoba, która zajmowała się myciem zmarłego, nie powinna brać wody ze studni. Następnie, osobę zmarłą ubiera się w odświętny strój.

Pokoju, w którym znajdował się nieboszczyk nie wolno zamykać na klucz, aby dusza zmarłego nie została uwięziona w domu i mogła spokojnie odejść. Noc poprzedzającą pogrzeb nazywano "pustą nocą", podczas której żałobnicy wspólnie modlą się za duszę zmarłego.

Stypa, czyli skórka

Po pogrzebie rodzina organizuje stypę, nazywana "skórką". Dawniej, należało zadbać o właściwy dobór potraw, podawanych w czasie stypy. Współcześnie, żałobnicy starają się nie podawać w tym czasie mięsa. Według ludowych wierzeń, na stypie obecny jest także duch zmarłego, dlatego "zostawiano dla niego pusty stołek, nakryty płóciennym ręcznikiem, na którym była spuszczona trumna do grobu". W niektórych warmińskich wsiach na tym samym stołku umieszcza się pożywienie, które następnie o północy zanosi się na rozstaje dróg. W ten sposób rodzina żegna zmarłego i odprowadza jego duszę. Co ciekawe, w niektórych miejscach kultywuje się zwyczaj zanoszenia pokarmów na grób zmarłego.

Źródło: E. Kwapień www.gwarypolskie.uw.edu.pl, www.wikipedia.pl.

Powrót