Poniedziałek 03.10.2011, godz. 11:18Pogrzeb powietrzny w Tybecie...

Jakie skojarzenia może przywołać nazwa „pogrzeb powietrzny” lub „pogrzeb niebiański”? Pochówek wśród chmur? Ze wzruszającą mszą pożegnalną na pokładzie samolotu? Nic bardziej mylnego...

Buddyjskie wierzenia

Pogrzeb powietrzny, zwany także niebiańskim jest zwyczajem, praktykowanym przede wszystkim w Tybecie. To buddyjska i zoroastryjska forma pochówku zwłok, spotykana w Azji, podczas której ciało ludzkie stanowi pożywienie dla ptaków drapieżnych.

Według wierzeń buddyjskich ciało jest jedynie przejściowym miejscem przebywania ludzkiego intelektu, a po śmierci nie ma ono żadnego znaczenia. Wyznawcy buddyzmu odrzucają ideę jego zmartwychwstania, a także istnienia duszy. Jak głosi buddyzm, dusza ludzka wkracza w stan bardo, czyli przejściowy stan egzystencji, gdzie do powtórnych narodzin, wciela się w postać ciała subtelnego. W ten sposób, w Tybecie rozwinęła się forma pochówku, polegająca na destrukcji ciała. Niszczenie ciała odbywa się poprzez rozszarpanie zwłok przez sępy. Dodajmy, że w Tybecie ptaki te uważane są za święte i te, które przenoszą duszę do nieba (czyli przenoszą ciało subtelne do stanu bardo).

Warto również zaznaczyć, że nie tylko aspekty religijne wpływają na funkcjonowanie takich pogrzebów. „Niebiańskie pogrzeby” są bowiem związane również z czynnikami geograficznymi oraz gospodarczymi. Tybet jest położony na terenie skalistym, ziemia tam jest kamienista lub po prostu zamarznięta, co uniemożliwia tradycyjny pochówek. Ponadto, koszty związane z kremacją przewyższają możliwości finansowe przeciętnej rodziny. Dlatego też, wyznawcy buddyzmu zakładają, że lepiej wspomóc egzystencję innych stworzeń (w tym przypadku ptaków drapieżnych), niż pozostawić zwłoki i doprowadzić je do procesu rozkładu.

Prometeusz w Dolinie Buddy

Ceremonia pogrzebowa Tybetańczyków trwa kilka dni. Około 3 – 5 dni trwają obrzędy religijne, podczas których buddyjski kapłan odczytuje Księgę Umarłych, aby ułatwić ciału subtelnemu opuszczenie zwłok. W domu nieboszczyka gromadzi się rodzina, która wraz z mnichami modli się każdego dnia, aby pomóc zmarłemu rozpoznać stan śmierci. Kilkudniowe modły są niezbędne dla uwolnienia duszy. Po kilku dniach, zwykle o świcie, owinięte w białe płótno ciało przewozi się w specjalne miejsce - do Doliny Buddy. Jest to odosobnione miejsce, niedaleko świętej góry Kajlas. To tutaj odbywa się główna ceremonia pogrzebowa.

Ciało zmarłego układane jest w kamiennym kręgu. Człowiek odpowiedzialny za przebieg pochówku – Daodeng – nacina ciało nożem. Następnie, grabarze wielokrotnie nacinają powłoki ciała i spuszczają z nieboszczyka krew. Po tych zabiegach, nagie zwłoki są zostawiane sępom. Grubsze kości, które nie zostały zjedzone przez ptaki, są rozbijane młotami, a później mieszane z mąką jęczmienną. Tak przygotowany szkielet, staje się pokarmem dla pozostałych ptaków.

Należy podkreślić, że rodzina i bliscy zmarłego, nie powinni uczestniczyć w ceremonii pochówku. Wyznawcy buddyzmu są bowiem przekonani o tym, że ich obecność zakłóci wędrówkę duszy w stanie bardo. Dlatego uczestnicy pogrzebu, w odpowiedniej odległości, czekają tak długo, aż nie pozostaną żadne resztki zwłok. Ponadto, nie powinno się pojawiać w domu zmarłego, by nie sprowadzić z powrotem jego ducha.

Badania naukowe wskazują, że „pogrzeby powietrzne” mogły mieć swoje początki już 1500 lat temu. Ekipa badawcza z National Geographic odnalazła w Himalajach grotę, będącą zbiorowym grobem. Odkryto, że zwłoki, jeszcze przed ceremonią pogrzebową, pozbawiono tkanek miękkich. Wskazuje to na fakt, że zostały pochowane tylko szkielety.

„Niebiańskie pogrzeby” są dzisiaj spotykane w Tybetańskim Regionie Autonomicznym. Po okresie zakazów i utrudnień ze strony władz chińskich, praktyka tego typu pochówków odradza się w tym regionie. Jedynie najbiedniejsi mieszkańcy pozostawiają zmarłych naturalnym procesom rozkładu.

Źródło: M. Woźniak, www.religia.onet.pl 30.06.2011, www.wikipedia.pl,

Fot. autorstwa Y.Shishido, udostępnione na wikipedia.pl 09.10.2005 na licencji Creative Commons.