Władysław Szpilman był wybitnym polskim kompozytorem oraz pianistą.

Urodził się w rodzinie żydowskiej, 5 grudnia 1911 roku w Sosnowcu, jako najstarsze dziecko Samuela i Edwardy Szpilmanów. Już od najmłodszych lat interesował się muzyką, więc kiedy miał 4 lata, jego matka zaczęła uczyć go dźwięków. Naukę rozpoczął w Szkole Męskiej Handlowej w Sosnowcu.

Talent muzyczny Władysława Szpilmana szybko został dostrzeżony, dlatego w 1926 roku wyjechał do Warszawy, aby w tamtejszej Wyższej Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina pobierać nauki pod kierunkiem Józefa Śmidowicza oraz Aleksandra Michałowskiego. Pięć lat później otrzymał stypendium Akademii Muzycznej w Berlinie, gdzie studiował u Artura Schnabla i Leonida Kreutzera. W tym czasie ujawniły się zdolności kompozytorskie Szpilmana. Skomponował wtedy swoje pierwsze dzieła: „Koncert na skrzypce” oraz suitę fortepianową „Życie maszyn”.

W 1935 roku Władysław Szpilman wrócił do Warszawy. Dzięki wsparciu Tadeusza Sygietyńskiego został zaangażowany w Polskim Radiu jako pianista w radiowej orkiestrze tanecznej. W tym okresie kompozytor stworzył muzykę filmową, m.in. do takich filmów jak: „Wrzos”, „Doktor Murek”, a także utwory: „Kiedy kochasz się w dziewczynie”, czy „Nie ma szczęścia bez miłości”.

23 września 1939 roku Władysław Szpilman zagrał w ostatniej audycji na żywo – recital utworów Chopina. Audycję przerwał wybuch bomby, zrzuconej przez niemieckie wojska na elektrownię warszawską. Polskie Radio zamilkło na kolejne sześć lat. W 1945 roku nadawanie programu Polskiego Radia zostało wznowione tymi samymi utworami, które były grane przez Szpilmana.

W 1940 roku, pianista wraz z rodziną trafił do getta warszawskiego. Aby utrzymać siebie oraz swoich bliskich, grał w żydowskich kawiarniach i salkach koncertowych getta. Przez dwa lata patrzył na nędzę i męczeństwo oraz eksterminację narodu żydowskiego. Likwidacja getta w 1942 roku bezpośrednio dotknęła także jego rodzinę – trafili do obozu śmierci w Treblince, gdzie zostali zamordowani. Kompozytorowi, dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności udało się uniknąć śmierci – w drodze do załadunku zauważył go i uratował żydowski policjant, który znał Szpilmana z gry w kawiarniach. Jednak po ocaleniu, muzyk zmuszony był nadal walczyć o swoje życie. Pracował jako robotnik budowlany, a następnie został przerzucony na „aryjską” stronę Warszawy. Tam znalazł schronienie u Czesława i Heleny Lewickich, a także Andrzeja i Janiny Boguckich. Mógł także liczyć na pomoc przyjaciół ze studiów, a także znajomych z radia.

Po upadku Powstania Warszawskiego został odcięty od jakiejkolwiek pomocy ze strony polskich przyjaciół i ukrywał się w ruinach zniszczonego miasta. Jego kryjówkę – spalony dom – odkrył oficer Wehrmachtu, Wilm Hosenfeld. Kiedy wojskowy dowiedział się, że Szpilman jest pianistą, udzielił mu pomocy oraz dostarczał jedzenie. Warto podkreślić, że Hosenfeld nie doczekał za życia nagrody za pomoc Władysławowi Szpilmanowi. W 1952 roku umarł w obozie jenieckim w ZSRR. W 2007 roku został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Po zakończeniu wojny, kompozytor wrócił do pracy w Polskim Radiu, ale tym razem jako dyrektor działu muzycznego. Stworzył około 500 popularnych kompozycji. Warto w tym miejscu wymienić kilka najbardziej znanych utworów: „Tych lat nie odda nikt”, „W małym kinie”, „Piosenka mariensztacka”, „Autobus czerwony”, czy „Deszcz”. Władysław Szpilman był także autorem muzyki filmowej do takich produkcji, jak: „Zadzwońcie do mojej żony” oraz wielu piosenek i słuchowisk radiowych dla dzieci, musicali, utworów symfonicznych. W 1947 roku skomponował sygnał Polskiej Kroniki Filmowej. W 1961 roku, według własnego pomysłu, zorganizował pierwszy Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie, a dwa lata później stworzył Kwintet Warszawski. Wspólnie z Bronisławem Gimplem, Tadeuszem Wrońskim, Stefanem Kamasą i Aleksandrem Ciechańskim (jako Kwintet Warszawski) wziął udział w ponad 2000 koncertów na całym świecie.

Dramatyczne wspomnienia Władysława Szpilmana z okresu wojny zostały spisane w książce „Pianista”. Lektura stała się podstawą do stworzenia filmu, o takim samym tytule, a wyreżyserowanym przez Romana Polańskiego. Warto podkreślić, że w 2003 roku produkcja „Pianista” otrzymała trzy statuetki Oscara.

Władysław Szpilman zmarł 6 lipca 2000 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Źródło: www.szpilman.pl, www.wikipedia.pl,