Pola Negri – polska aktorka filmowa, która jako jedyna zapisała się na kartach historii światowego kina. Gwiazda Hollywood.

Pola Negri - Barbara Apolonia Chałupiec

Pola Negri urodziła się 3 stycznia 1897 roku w Lipnie, jako Barbara Apolonia Chałupiec. Jej ojciec był drobnym rzemieślnikiem, prowadzącym warsztat kotlarski, natomiast matka zajmowała się domem.

Kiedy w 1902 roku Rosjanie aresztowali i zesłali na Sybir ojca Poli Negri, matka wraz córką przeprowadziły się do Warszawy. Tam, zaczęła uczęszczać na lekcje tańca oraz gry aktorskiej. Warto podkreślić, że od najmłodszych lat matka przekonywała ją o jej ambicji, urodzie oraz uzdolnieniach. Wpoiła małej Poli żądzę sukcesu, snobizm, a także dążenie do osiągnięcia statusu gwiazdy i wielkiej damy. Ukończyła szkołę baletową i teatralną. W 1908 roku zadebiutowała w "Jeziorze łabędzim", a następnie wystąpiła w balecie "Coppelia".

Młodziutka Pola zachorowała na gruźlicę. Jednak intensywna kuracja w Zakopanem przyniosła pożądane efekty. Będąc wśród górskich krajobrazów, Negri dużo czytała, a szczególnie przypadł jej do gustu zbiorek wierszy Ady Negri - „Niedola - Burze’’ w przekładzie Marii Konopnickiej. Ta włoska poezja tak przypadła do gustu młodej artystce, że od nazwiska jej autorki przybrała potem swój pseudonim sceniczny.

Po powrocie do zdrowia, dziewczyna postanowiła, że chce poświęcić swoje życie grze aktorskiej. Swój warsztat artystyczny rozwijała pod okiem Honoraty Leszczyńskiej. W 1911 roku, dzięki poparciu zastępcy dyrektora Warszawskich Teatrów Rządowych, Kazimierza Hulewicza dostała się do Szkoły Aplikacyjnej – aktorskiej. Już po roku zadebiutowała jako Pola Negri na deskach Teatru Małego. Jej pierwszą rolą była postać Anieli w "Ślubach Panieńskich". Recenzje były podzielone – jedni uważali, że jest obłędnie piękna i szczerze odzwierciedla charakter granych postaci, inni natomiast, że brak jej poprawnej dykcji, a do tego ma "chrapliwy głos".

Same pochwały spłynęły na Polę Negri, w momencie, gdy Ryszard Ordyński, asystent Maksa Reinharda, wystawiał w Warszawie pantomimę "Sumurun". Wtedy też Kazimierz Hulewicz polecił mu swoją protegowaną. Pola Negri wykorzystała tę szansę w stu procentach, a jej sukces był autentyczny. Jako zaledwie 17 – latka, Pola Negri została ulubienicą Warszawy. Aleksander Hertz, właściciel najważniejszej wtedy wytwórni filmowej - Sfinks zaproponował jej angaż do filmu. Nakręciła dla niego osiem obrazów, w większości w jego reżyserii.

Kariera filmowa w Niemczech

Karierę filmową rozpoczęła w 1914 roku, produkcją "Niewolnica zmysłów" Jana Pawłowskiego. Wkrótce otrzymała miano pierwszego polskiego wampa ekranu. Po wybuchu I wojny światowej, filmy Hertza trafiły na rynek niemiecki. Kiedy na ekranach pojawił się film "Bestia", niemiecka prasa nazwała Polę Negri "polską Astą Nielsen".

W 1917 roku Pola Negri wyjechała do Berlina, gdzie związała się z największą niemiecką wytwórnią filmową – UFA. W Deustches Theater, Pola Negri poznała gwiazdę kabaretu i reżysera, Ernsta Lubitscha. Reżyser, którego rozgłos, uznanie i sława obejmowały niemal cały świat, potrafił podkreślić "odrębność wersji sfilmowanego spektaklu teatralnego". Jego umiejętności reżyserskie nazywano "the Lubitsch touch" – dotknięcie Lubitscha, ponieważ "czego się nie dotknął na planie filmowym, nabierało życia". Ernst Lubitsch zaangażował Polę Negri do swoich filmów. Sławę przyniosła jej takie produkcje, jak: "Oczom mumii Ma", "Carmen", czy "Madame Dubarry". Filmy te uważane są za perełki kina niemego, a także za najbardziej wartościowe artystycznie obrazy w dorobku aktorskim Negri.

W 1919 roku wyszła za mąż za Eugeniusza Dąmbskiego, porucznika z Sosnowca, hrabiego. Jednak praca artystyczna, pewna niezależność i życiowe cele nie sprzyjały założeniu stabilnej rodziny. Para rozstała się.

Gwiazda Hollywood

Po triumfach w Niemczech, przyszedł czas na wielką sławę w Hollywood. Pierwszym filmem z udziałem Poli Negri, który trafił na ekrany amerykańskich kin był "Oczy mumii Ma". Jednak jej prawdziwa kariera aktorska w USA rozpoczęła się w momencie, kiedy zaczęto wyświetlać "Madame Dubarry" (w Stanach film funkcjonował pod tytułem "Passion"). W rozwoju kariery Negri pomógł znany wszystkim Charles Chaplin. Kiedy wrócił on ze swojej podróży po Europie, z zachwytem opowiadał wszystkim o Poli Negri. Podobno, już w nowojorskim porcie, kiedy zapytano go, co w europejskich krajach widział ciekawego, odpowiedział – Polę Negri. Kiedy szef Paramount Pictures, Jesse L. Lasky usłyszał te pochwały od Chaplina, wysłał aktorce zaproszenie do Hollywood.

Pola Negri do Hollywood trafiła w 1922 roku, a w latach 1923 – 1928 wystąpiła w dwudziestu filmach. Widzowie mogli ją oglądać, między innymi w: "Cesarzowej", "Hotelu Imperial", "Bezwstydnej kobiecie", czy "Hiszpańskiej tancerce". W USA została gwiazdą kina niemego. Ponadto, ogromną popularnością aktorka cieszyła się nadal w Europie.

W 1927 roku Pola Negri wyjechała do Europy, aby wyjść za mąż za gruzińskiego księcia Serge'a Mdivaniego. Aktorka, nie odnosiła sukcesów w filmach dźwiękowych (powodem był zbyt silny akcent, niski głos), więc postanowiła wrócić do Niemiec. W 1931 roku gwiazda rozwiodła się z księciem i wróciła na plan filmowy. Produkcja "Na rozkaz kobiety" w reżyserii Paula L. Steina , w Polsce został okrzyknięty filmem roku.

W Niemczech Pola Negri była aktorką podziwianą i uwielbianą. Do grona jej wielbicieli należał sam Adolf Hitler. Plotkowano nawet o ich romansie. Minister propagandy, Joseph Goebbels namawiał Negri, aby wystąpiła w filmie propagującym ideologię nazistowską. Aktorka zwlekała z odpowiedzią, jednak kiedy propozycja została powtórzona, Negri wyjechała do Francji. Tam przebywała aż do wybuchu wojny, następnie w Portugalii, skąd wyjechała do USA. Wystąpiła w kilku filmach, między innymi w: "Hi Diddle Diddle", czy "The Moonspinners".

Po zakończeniu wojny wycofała się z życia aktorskiego. Ostatni raz na ekranie pojawiła się w 1965 roku. W 1970 roku opublikowała swoje wspomnienia "Pamiętnik gwiazdy". Mieszkała w San Antonio w Teksasie.

Pola Negri zmarła 1 lipca 1987 roku. Miała 90 lat.

Źródło: www.polanegri.pl, www.culture.pl, www.wikipedia.pl, www.filmweb.pl,

Fot. autorstwa Andrew L. Stone Productions/United Artists; Collection of Mariusz Kotowski; www.wikipedia.pl 31.01.2011.