Ulica:

Wielowieś

Intro:

W niewielkiej, lubuskiej miejscowości Wielowieś, w pobliżu neogotyckiego kościoła znajduje się tajemniczy kamień ...Co o nim wiadomo?

Opis:

Prawo średniowieczne stanowiło, że morderca po udowodnieniu mu winy zobowiązany był pokryć koszt pogrzebu ofiary oraz łożyć na utrzymanie i wychowanie dzieci zabitego. Ponadto winowajca musiał odbyć boso pielgrzymkę do miejsca świętego. Dla pojednania z rodziną zamordowanego wystawić w miejscu zbrodni własnoręcznie wykuty krzyż. Być może krzyż wykuty na kamieniu w Wielowsi jest jednym z takich krzyży … ?

Krzyże pokutne na terenie województwa lubuskiego to niezwykła pamiątka po średniowiecznym sposobie wymierzania sprawiedliwości. Przypominają o zbrodniach, jakie wydarzyły się w miejscu, w którym stoją.

Kamienne krzyże pokutne nazywane są także krzyżami pojednania. W okresie średniowiecza stawiano  je  w  miejscu,  w którym została popełniona jakaś zbrodnia. Mieczysław Wojecki, w swoim opracowaniu  „Kamienne  krzyże  pokutne  w województwie lubuskim” tłumaczy, że już w XIII wieku spisywano swego rodzaju umowy, zwane traktatami pokutnymi „compositio”. Porozumienia były zawierane pomiędzy rodziną zamordowanego, a oprawcą,  przy  udziale  przedstawicieli  Kościoła.   Na   mocy  podpisanego   traktatu,  skazany zobowiązany  był  do  pokrycia  wszelkich  kosztów   związanych   z pochówkiem swojej ofiary, procesem sądowym (warto w tym miejscu dodać, że do kosztów sądowych zaliczano również posiłek i piwo dla sędziego). Musiał także podporządkować się wyrokowi sądowemu, który przewidywał: sfinansowanie kosztów ceremonii pogrzebowej, zamówienie  nabożeństwa  żałobnego,  dostarczenie  do  Kościoła   odpowiedniej   ilości   wosku  i oliwy, a ponadto odbycie pielgrzymki pokutnej, np. do Rzymu. Dodatkowo morderca był zobowiązany do pomocy, nie tylko materialnej, rodzinie zmarłego. A w miejscu popełnienia przestępstwa oprawca stawiał kamienny krzyż pokutny lub kamienną kapliczkę. Często  wykuwano  na  nich  narzędzie  zbrodni,  jak  np.  miecz, siekierę,  kuszę,  a także ozdabiano napisami, informującymi, kto i gdzie dokonał zbrodni. Kiedy skazany dopełnił wszystkich obowiązków, rodzina wyrzekała się zemsty i zawierano pojednanie. Wtedy też mogło nastąpić  rozgrzeszenie  zabójcy. Po  XV   wieku   zwyczaj  ten  zanikł,  a jedynie rodziny zmarłych stawiały krzyże w miejscu tragedii.

Źródło: sulecin.pl, Wojecki M., Krzyże pokutne w województwie lubuskim, Zielona Góra 2010,

Fot. sulecin.pl.

Powrót